روز یکشنبه
17 بهمن 95 (5 فوریه) خبرگزاری رویترز نوشت "توماس ریوتر" قاضی آمریکایی
ایالت فیلادلفیای آمریکا، شرکت گوگل را ملزم کرد ایمیل‌هایی را که در
سرورهای این شرکت در خارج از آمریکا ثبت شده‌اند، با هدف بررسی آن ها از
سوی پلیس فدرال آمریکا در اختیار اف‌بی‌آی قرار دهد.
دستگاه قضایی آمریکا مدعی شده دسترسی گوگل به اطلاعات الکترونیکی ثبت شده
در سرورهای خارج از آمریکا و تجسّس در اطلاعات این ایمیل‌ها به منزله نقض
حق مالکیت پیام‌ها نیست و تنها در صورتی نقض حریم شخصی افراد به شمار
می‌آید که این ایمیل‌ها در آمریکا انتشار یابند!
به دنبال صدور این حکم، مسئولان گوگل اعلام کردند فعلاً نسبت به این
درخواست، تجدیدنظر داده‌اند. فارغ از اینکه شرکت آمریکایی گوگل به خواست
اف‌بی‌آی عمل کند یا نه، این شرکت همواره در معرض اتهامات و انتقادات شدید
از سوی فعالان حقوق شهروندی بوده است.
یکی از این انتقادها از همان ابتدای راه‌اندازی در سال 2004، پتانسیل این
سرور ایمیلی برای افشای داده‌های کاربران بود که همچنان تا به امروز احتمال
می‌رود داده‌ها با بسیاری از برنامه‌های وب آنلاین ارتباط داده شوند.
«استیو بالمر» (مدیرعامل مایکروسافت)، «لیز فیگروا»، «مارک راش» و
ویراستاران گوگل‌واچ نیز جزو منتقدان هستند. مثال‌هایی از این انتقادات به
جی‌میل عبارتند از:
*** نوار تبلیغات حاشیۀ جی‌میل شما متناسب با محتوای اینباکس شماست
در پایگاه اطلاع‌رسانی heise آمده است:
سرویس رایگان جی‌میل، با پول تبلیغات و متون تبلیغاتی (Google AdWords)
حمایت مالی می‌شود و جالب اینجاست که این تبلیغات، ویژۀ هر کاربر و به طور
سیستماتیک برحسب محتوای ایمیل‌هایش تعیین و پخش می‌شود. مثلاً برای تجّار،
فراخوان مشاوره در شرکت‌های بازرگانی-اقتصادی، برای دانشگاهیان تبلیغات
اعطای بورس‌های تحصیلی و برای کسانی که محتواهای غیراخلاقی در سرور
ایمیل‌‌شان خوانده شود، تبلیغات سایت‌های پورنوگرافیک نمایش داده می‌شود.
لازمۀ این پروسه که «تبلیغِ زمینه‌محور» نامیده می‌شود، این است که سیستم
هوشمند، متن و عکس و صدا و فیلمِ موجود در تمام جی‌میل‌های ردّوبدل شده را
به همراه کاربر بخواند و سپس محتوای داده‌ها را در دسته‌بندی خاصی قرار
دهد.
*** خودتان امضاء کردید و اجازه دادید
گروهی از خبره‌ترین کارشناسان حفاظت اطلاعات در سال 2008 نسبت به هم‌خوانیِ
اتوماتیک سرور جی‌میل بیانیۀ اعتراضی منتشر کردند و آن را نقض مسلّم حریم
شخصی دانستند. گوگل در برابر این انتقادات ادعا می‌کند که جی‌میل‌ها
هیچ‌گاه توسط شخصی دیگر خوانده نمی‌شوند و این در حالی است که در صفحۀ
مقررات امنیتی صراحتاً اعلام می‌کند:
«وقتی شما از خدمات گوگل بهره‌مند
می‌شوید، به ما برای تبادل اطلاعاتتان اعتماد می‌کنید. چارچوب‌های ما برای
حفاظت اطلاعات به شما کمک می‌کند بدانید ما چه اطلاعاتی را جمع‌آوری
می‌کنیم، چرا آن‌ها را جمع‌آوری می‌کنیم و با آن‌ها چه کار می‌کنیم. [...]»
نمایندۀ جی‌میل در کنفرانس «کامپیوتر، آزادی و حریم شخصی» (15 مارس 2005)
در پاسخ به این اتهامات گفته بود کاربران به هنگام ثبتنام آی‌دی جی‌میل،
موظفند مقررات و قوانین کاربری را امضاء کنند و لذا به چنین اقداماتی
آگاهی دارند؛ اما این توجیه، هیچ یک از کارشناسان را قانع نکرد.
*** هیچ دادۀ پاک شده‌ای پاک نشده است
از دیگر انتقاداتی که به جی‌میل وارد شده این است که هرگز تضمینی برای پاک
شدنِ ایمیل‌های پاک شده وجود ندارد. جی‌میل به بهانۀ فرایند پشتیبانی
(backup)، دائماً در حال به‌روزرسانیِ حافظۀ غول‌پیکری است که از ایمیل‌های
کاربران در سراسر دنیا انباشته است.
در علم فناوری اطلاعات، این حمایت مربوط به کپی‌برداری از داده‌هایی است
که به عنوان آخرین خط تدافعی، در احیای داده‌های اصلی نقش مهم دارند. این
نسخه‌های اضافی حمایتی هستند و دو هدف دارند. اولین هدف شامل بازیافت
کامپیوتر است و در حالت دوم تنها چند فایلِ به‌اشتباه‌حذف‌شده بازیافت
خواهد شد.
*** نقض حقوق مردم برای حفظ حقوق‌شان
بالاخره جدّی‌ترین نقد وارد شده به جی‌میل، قدرت آزادی عمل این سرور در
ارسال ایمیل‌ها به نهادهای امنیتی آمریکاست. قوانین جی‌میل، دست آن‌ها را
در این امر باز گذاشته است، در صورتی که احتمال برود این اشتراک‌گذاری به
کارِ حمایت از حقوق، امنیت و حفظ جان و مال عموم بیاید.
شهریورماه 93 اسامی 5 میلیون کاربر گوگل همراه با پسوردشان در یک سایت روسی
منتشر شد و نام کاربران ایرانی در این لیست به وفور یافت می‌شد. بیش از 60
درصد از نام‌های لو رفته، هنوز با پسوردهای منتشره کار می‌کرد و جی‌میل
کاربران را وادار کرد بلافاصله رمز عبور خود را تغییر دهند تا از خطرات
احتمالی در امان باشند!
*** پیوند FBIو Google
جی‌میل به عنوان زیرمجموعه‌ای از شرکت آمریکایی گوگل، اختیارات خود را
بسیار بیشتر از یک سرور نامه‌رسان در جهت تسهیل ارتباط کاربران اینترنتی
تعریف کرده است و روز به روز ابعاد جدیدی از این تجسّس‌ها و جاسوسی‌ها
برملا می‌شود. به نقل از خبرگزاری اشپیگل شرکت گوگل سالانه نزدیک به 25.000
تقاضا مبنی بر در اختیار گذاشتن ایمیل‌های کاربران، از سوی سازمان‌های
دولت آمریکا دریافت می‌کند.
اگر فرمان قاضی دادگاه فدرال اجرایی شود، اطلاعات شخصی همۀ کاربران جی‌میل
از کشورهای خارج آمریکا در اختیار اف‌بی‌آی قرار خواهد گرفت.
