20 سال پیش
در امریکا کشت تراریخته به بهانه «افزایش عملکرد برای مقابله با بحران غذا»
و «کاهش مصرف سموم» آغاز شد؛ ولی مقاله ۲۹ اکتبر ۲۰۱۶ نیویورک تایمز،
مستنداتی ارائه کرد که به افسانه تراریخته طی بیست سال اخیر پایان داد.
"تراریخته" چیست ؟
اولین جاندار تراریخت در سال ۱۹۷۳ توسط استنلی کوهن و هربرت بویر ایجاد
شد. پس از ایجاد اولین جاندار تراریخت طی کنفرانسی تحقیقاتی تصمیماتی جهت
کنترل و نظارت بر این فناوری نوپا گرفته شد. نتیجهٔ این کنفرانس این بود که
دستکاری ژنتیکی به شرطی می‌تواند صورت بگیرد که در حیطهٔ قوانین مؤسسهٔ
ملی سلامت آمریکا باشد.
تراریخت یا تراژن (به انگلیسی: Transgenic) به جاندارانی که از نظر
ژنتیکی دستکاری شده‌اند گفته می‌شود. در فناوری تولید جانداران تراریخت، یک
یا چند ژن به ژنوم طبیعی جاندار اضافه می‌شود و یا از ژنوم جاندار حذف
می‌شود. درصورتی که ژنی از جاندار حذف شود به جاندار حاصل فروریخته یا
Knock out گفته می‌شود.
پس از بیست سال کشت گسترده تراریخته‌هایی که قرار بود مشکل غذای جهان را
حل کنند و با کاهش سموم شیمیایی سلامت را برای مردم به ارمغان بیاورند،
اخیرا اسناد و مدارکی منتشر شده است که به‌روشنی نشان می‌دهد، امریکای
شمالی به عنوان مهد تراریخته در مقایسه با اروپای غربی عاری از تراریخته،
هم میزان افزایش عملکرد تولید کمتری دارد، و هم میزان مصرف سموم در آن
افزایش پیدا کرده است. در این اسناد آمده است: «حدود 20 سال پیش، ایالات
متحده و کانادا معرفی محصولات دستکاری ژنتیکی در کشاورزی را در دستور کار
قرار دادند. اروپا تا همین الآن این فناوری را نپذیرفت و استفاده نکرد؛ در
عین حال در این زمان در «افزایش عملکرد» محصولات و «کاهش استفاده از
آفت‌کشها» از آمریکا ــ که محصولات تراریخته در آن به‌صورت گسترده کشت شده
ــ موفق تر بوده است.»
به این ترتیب می‌بینیم که در سطح جهانی 20 سال افسانه «افزایش عملکرد» و
«کاهش سموم» که بهانه کشت بذرهای مونسانتو و راکفلر در برخی کشورهای دنیا
بود پایان یافته است. باید دید برخی تصمیم‌گیران عرصه غذا و سلامت کشور ــ
که پیش از این با همین بهانه‌ها تلاش در جا انداختن تراریخته‌ها داشتند ــ
آیا رویه و تصمیم خود را تغییر می دهند یا خیر؟
ایران؛ محصولات "تراریخته" و توطئه های دشمنان
در زیر به دو نمونه از محصولاتی که در ایران با استفاده از بذرهای اصلاح
ژنتیکی و به اصطلاح تراریخته کشت شده اند اشاره می کنیم. توضیح این که
کارشناسان و رسانه های عمومی هشدار های لازم جهت ضررهای حتمی و احتمالی این
محصولات را داده اند.
پنبه
پنبه از جمله گیاهان استراتژیک است که گام به گام در انحصار کمپانیهای
بزرگ صهیونیستی قرار گرفته و این کمپانیها در صدد هستند تا پنبه تراریخت را
به تنها گونه انحصاری پنبه جهان تبدیل کنند.
در حال حاضر سطح زیر کشت پنبه در ایران بین 80 تا 90 هزار هکتار است. این
میزان تقریباً نیمی از نیاز کشور را تأمین می‌کند. مشکل اصلی و کاهش‌دهنده
عملکرد مزارع پنبه در کشور ما نیاز فراوان این گیاه به آب و کمبود منابع آب
در ایران است؛ مشکلی که با خشکسالیهای اخیر کشور بیشتر هم شده است.
در بررسی عوامل کاهش عملکرد، از آفتها نیز نمی‌توان گذشت. یکی از آفات پنبه
در ایران «کرم قوزه» است. این کرم درصورت عدم هرگونه محافظتی، سبب کاهش
حداکثر 25درصدی عملکرد مزارع پنبه خواهد بود.
کشت گونه‌های دستکاری شده ژنتیکی ــ که به کرم قوزه پنبه مقاوم می‌شوند
ــ در شرایط خاص بین 15 تا 25 درصد به رشد تولید کمک می‌کند، ضمن اینکه
باید به این نکته توجه داشت که محصول پنبه تراریخت از کیفیتی بسیار نازل
برخوردار است و بازارپسندی اندکی دارد؛ کارخانجات نساجی همواره ترجیح
می‌دهند از پنبه غیرتراریخت که از کیفیتی به‌مراتب بهتر از پنبه تراریخت
برخوردار است استفاده کنند، ضمن اینکه سلامت این نوع پنبه در استفاده آنها
در سطح پوست نیز هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
برنج
علی‌رغم ممنوعیت قانونی، بهزاد قره‌یاضی - به عنوان نفر اصلی مدافع
محصولات دستکاری ژنتیکی (تراریخته) - در کانال لینکدین خود خبری مبنی بر
تولید انبوه برنج تراریخته منتشر کرد. او ذیل عکس یک برنجکار نوشت: «آقای
منتظری شالیکار پیشتاز تراریخته کار در استان گلستان در سال 1394که محصول
پربار خود را که بدون سم تولید شده نشان می‌دهد.»
با توجه به ریسک بالای محصولات دستکاری شده ژنتیکی برای سلامت و محیط
زیست، تولید انبوه این محصولات در گرو اخذ مجوزهای گوناگون است. ضمن اینکه
تحقیق و توسعه حول این محصولات نیز باید الزاماً در شرایط حفاظت شده صورت
گیرد. حال آنکه کشت این محصولات بدون اخذ مجوز و در فضای باز در دستور کار
قرار گرفته است.
محصولات تراریخته سلاحی علیه بشریت
مواد غذایی تراریخته (دستكاری شده ژنتیكی) همانطور که گفته شد به
محصولاتی اطلاق می‌شود كه از انتقال یك یا چند ژن بین دو نوع موجود زنده
مختلف به وجود می‌آید، گرچه این محصولات دانش‌بنیان می‌تواند از مزایایی
مانند پرمحصولی و مقاومت نسبت به آفات بهره‌مند باشد، اما مشكلات متعددی
نیز برای طبیعت و سلامتی انسان‌ها به وجود می‌آورد. این موارد چنان مضر است
كه می‌تواند به‌عنوان یك «سلاح تمام‌عیار علیه ملت‌ها» به عنوان عامل
ایجاد «سرطان‌ها» و حتی «عقیم‌سازی نسل‌ها» مورد استفاده قرار گیرد.
پس از سال‌ها واردات چراغ خاموش مواد غذایی دستكاری شده ژنتیكی به كشور، در
لایحه برنامه ششم توسعه، تولید تجاری این محصولات در دستور كار قرار گرفت!
در ماده 8 مفاد پیشنهادی شورای محیط زیست تدوین لایحه ششم توسعه نیز ضمن
تأكید بر «تولید مواد تراریخته» در كشور آمده: «دولت موظف است با ایجاد
ساختاری توانمند به صورت مستقل یا وابسته به دستگاه‌های اجرایی ضمن تدوین
استانداردهای لازم، بر تولید، واردات و مصرف مواد تراریخته كنترل و نظارت
جدی اعمال نماید.»
تاكنون تعداد ژن‌های ثبت‌شده تجاری محصولات دستكاری شده ژنتیك از مرز
هزار و 500 مورد گذشته است. این دستكاری در طبیعت می‌تواند لطمات
جبران‌ناپذیری وارد كند. دانشمندان حوزه اخلاق زیستی معتقدند فرآیندی را كه
در طبیعت هرگز اتفاق نمی‌افتد نباید در آزمایشگاه انجام دهیم، مثلاً
هیچ‌گاه در طبیعت یك ماهی با گوجه‌فرنگی یا ذرت جفت‌گیری نمی‌كند!
ساده انگاری برخی که همه نوع تجارت با پوسته علمی را تقدیس کرده و
الزاما مفید می دانند باعث می شود ایران به آزمایشگاه تبدیل شود. سونامی
سرطان و بیماری های دست ساخته آزمایشگاههای غربی زنگ خطر را مدتهاست به صدا
درآورده و استفاده از تجارب بشری در مقابله با جنایات علمی! را ضروری می
سازد. نامه محمد جواد ظریف در دو دهه قبل نشانه هوشیاری ایشان در شناختن
نیات شوم خاندان های حاکم آمریکایی است و نباید با مخلوط کردن بحثهای سیاسی
روز با مسائل کلان، زمینه آسیب رسیدن به امنیت غذایی و سلامت مردم را
فراهم کرد.
با توجه به تهدیدات دشمنان اسلام و انقلاب که از ابتدای راه نظام مقدس
جمهوری اسلامی بوده است و همچنان که ذکر شد دشمنان ما غذا را یک سلاح و
ابزاری برای کنترل کشورها می‌دانند. حوزه غذا می‌تواند به عنوان یک تهدید
بیوتروریستی قلمداد شده و بیوتروریسم غذایی هم اقتصاد، هم سلامت و هم
اشتغال کشور را دچار اختلال می‌نماید. براین اساس تمام تولیدکنندگان و
واردکنندگان باید موظف به رعایت قانون بوده و براساس موازین قانونی مجوز
کسب نمایند. نکته نگران‌کننده این است که در ده سال گذشته محصولات تراریخته
مختلف در سفره غذایی مردم وارد شده است بدون اینکه به مردم اطلاع داده شود
و هیچ برچسبی بر محصولات نبوده تا مردم مطلع و حق انتخاب داشته باشند و از
همه دردناک‌تر مراجع نظارتی مثل مرکز غذا و داروی کشور فاقد آزمایشگاه و
توانمندی آزمایش و تشخیص محصولات تراریخته بوده و در گمرکات ما که حجم
عظیمی از محصولات تراریخته وارد می‌شود آزمایشگاه تراریخته وجود ندارد و با
بحث‌ها، مقالات، مصاحبه‌ها و نقدهای مطرح شده در یک سال گذشته توسط
دانشمندان مستقل، اخیرا فعالیت‌هایی برای بررسی آزمایشگاهی و ایجاد
آزمایشگاه آنالیز مقدماتی در گمرکات با 20 سال تاخیر شروع شده است.
هر چند که این موضوع در بین روشن فکران موضوع بعیدی نیست ولی در کل به جهت اطلاع رسانی بسیار خوب بود. متشکرم