یافتههابر اساس نتایج حاصل از تحلیل کمی پرسشنامه‌ها شیوه‌های شیوه فرزند پروری از دیدگاه نوجوانان به چهار نوع شیوۀ فرزند پروری اقتدار منش، شیوۀ فرزند پروری استبدادی، شیوۀ فرزند پروری سهل گیر و شیوۀ فرزند پروری بی‌کفایت تقسیم شدند.
همچنین بر اساس نتلیج حاصل از تحلیل کیفی محتوای مصاحبه‌ها (منادی، ۱۳۸۵ ب)، استقلال (روانی – رفتاری) مصاحبه شوندگان به سه گروه استقلال (روانی – رفتاری) بالا، استقلال (روانی – رفتاری) متوسط، استقلال (روانی – رفتاری) پایین تقسیم شد. لازم به یادآوری است که هر کدام از ابعاد استقلال و سازگاری در تمام سطوح بر اساس چهار شیوۀ فرزند پروری مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که استقلال و سازگاری نوجوانان با تأثیر پذیری از چهار شیوۀ فرزند پروری والدین، در سه سطح قابل تقسیم بندی است.
بررسی نتایج در این پژوهش نشان داد بیشترین تعداد افرادی که به استقلال و سازگاری بالا (که با عناصر عزت نفس، شایستگی اجتماعی و تحصیلی، مشکلات رفتاری و خلق افسرده مورد بررسی قرار گرفت) دست یافته‌اند، روش والدین خود را اقتدار منش تشخیص داده‌اند. طبق این یافته‌ها والدین اقتدار منش کنترلی را که اعمال می‌کنند و از نظر نوجوان، منصفانه و معقول است، نه توهین آمیز و خودسرانه، به احتمال بیشتری تبعیت و درونی سازی می‌شود. این والدین مهروز اما قاطع، الگوهای مناسب برای رفتار خودگردان و اطمینان بخش برای فرزندان خود هستند. ت
وقعات این والدین در ارتباط با تواناییهای در حال رشد فرزندانشان است و از طریق تنظیم کردن انتظاراتشان با توانایی فرزندان خود در پذیرفتن مسئولیت اعمالشان، به آن‌ها امکان می‌دهند تا بفه‌مند افراد شایسته‌ای هستند که می‌توانند خودشان کارهای روزمرۀ زندگی را با موفقیت انجام دهند. در نتیجه، فرزندانی با عزت نفس بالا، مستقل، رفتار پخته، روابط اجتماعی مناسب و عملکرد خوب تحصیلی پرورش می‌دهند. همچنین در این پژوهش دریافتیم، نوجوانانی که از نظر روانی و رفتاری مستقل هستند، دارای عزت نفس، شایستگی اجتماعی و تحصیلی بالا نیز می‌باشند، آنان فاقد مشکلات رفتاری و خلق افسرده هستند.
تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش نشان داد، نوجوانان والدین سهل گیر و بی‌کفایت از نظر رفتاری مستقل و از نظر روانی تا حدی وابسته مانده‌اند. این والدین به فرزندان خود اجازه می‌دهند در هر موردی خودشان تصمیم بگیرند در حالی که هنوز از توانایی لازم برای تصمیم گیری در همه موارد بهره‌مند نیستند. فرزندان والدین بی‌کفایت از عزت نفس متوسط به پایین و شایستگی اجتماعی و تحصیلی متوسطی برخوردارند. اکثر این نوجوانان دارای مشکلات رفتاری و خلق افسرده هستند.
همچنین، این یافته‌ها نشان داد، شایستگی اجتماعی و تحصیلی در نوجوانان والدین سهل گیر بالاست. در مقابل، تعدادی از این نوجوانان دارای مشکلات رفتاری و خلق افسرده می‌باشند.
بررسی کلی نتایج نشان می‌دهد، بیشترین تعداد افرادی که از عزت نفس بالا برخوردارند به ترتیب مربوط به نوجوانان والدین اقتدارمنش و سهل گیر و بیشترین تعداد نوجوانانی که از شایستگی اجتماعی بالا بهره‌مند هستند به ترتیب مربوط به والدین اقتدار منش و سهل گیر می‌باشند. شایستگی تحصیلی بالا در نوجوانان والدین اقتدار منش مشاهده شد و بیشترین افرادی که دارای مشکلات رفتاری هستند به ترتیب مربوط به والدین بی‌کفایت، سهل گیر و استبدادی و بیشتر نوجوانانی که از افسردگی رنج می‌برند به ترتیب مربوط به فرزندان والدین بی‌کفایت، استبدادی و سهل گیر می‌باشند.
نوجوانان والدین اقتدار منش در همۀ ابعاد استقلال و سازگاری نسبت به دیگر مصاحبه شوندگان از عملکرد رفتاری، روانی و اجتماعی بالایی بهره‌مند هستند. همچنین، پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها به این نتیجه رسیدیم که نوجوانانی که از استقلال روانی پایینی برخوردار هستند از نظر عزت نفس، شایستگی اجتماعی و تحصیلی نیز در سطح پایین تری قرار می‌گیرند و از نظر مشکلات رفتاری و افسردگی در سطح بالا قرار دارند. بررسی داده‌ها نتایج فرعی را نیز در بر داشت، نتایجی که نشان می‌دهد عوامل دیگری چون شغل والدین، میزان تحصیلات، نگرش و شخصیت والدین، فرهنگ حاکم بر محیط زندگی و تعداد فرزندان و بطور کلی طبقۀ اجتماعی – فرهنگی – اقتصادی حاکم بر خانواده در نحوۀ روابط والدین با فرزندان نیز مؤثر است.
به علاوه، در بررسی کیفیت استقلال و سازگاری نوجوانان، علاوه بر شیوۀ فرزند پروری، تفاوتهای فردی از نظر شخصیت (درونگرایی ـ برونگرایی) نیز ممکن است از عوامل مؤثر دیگر بر نحوۀ شکل گیری استقلال و سازگاری نوجوان باشد. همچنین تحلیل یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد، نوجوانانی که نظارتی روی آن‌ها نیست مشکلات بیشتری پیدا کرده و عدم نظارت والدین خود را نشانۀ بی‌توجهی و بی‌علاقه بودن پدر و مادرشان می‌دانند. اگر کنترل به معنای نظارت و تحت نظر گرفتن باشد چنین کنترلی که با راهنمایی نوجوانان بصورت همزمان و بر حسب مورد بکار گرفته می‌شود، از کارایی بیشتری برای پرورش نوجوانانی قابل، مستقل و سازگار برخوردار است.
طبق نتایج این تحقیق، این ویژگی‌ها را می‌توان در شیوۀ فرزند پروری اقتدار منش یافت. در شیوۀ فرزند پروری، والدین انتظارات خود را درست تنظیم می‌کنند و وقتی از نوجوان می‌خواهند کاری که فرا‌تر از تواناییهای اوست، انجام دهد او را یاری می‌کنند، بر کار یا رفتار سازندۀ او تأکید و تحسین می‌کنند و بدین وسیله خود انگیزی را در او تقویت می‌نمایند. با دادن حق انتخاب و تصمیم گیری به نوجوانان، احساس مسئولیت و کنترل بر زندگی را در آنان تقویت می‌کنند. احساسات و نیازهای درونی آنان را درک می‌کنند و آن‌ها را می‌پذیرند، در این صورت است که نوجوانان از نظر درونی، رفتاری و هیجانی رشد یافته، پخته و سالم بار می‌آیند.
منبع: انسان‌شناسی و فرهنگ
