در اواسط هزاره سوم پیش از میلاد، بین النهرین باستان شروع به ساخت یک
سکوی پلکانی عظیم از آجرهای پخته به نام زیگورات ها کردند. اهمیت و هدف آن
ها مشخص نیست اما اعتقاد بر این است که نگهدارنده زیارتگاه ها بوده اند،
اگرچه تنها شاهد برای این موضوع هرودوت است و هیچ زیارتگاه دیگری تا به حال
در هیچ یک از زیگورات ها که در بیابان های ایران و عراق قرار دارند دیده
نشده است.
زیارتگاه ها
اماکن مسکونی برای خدایان بودند و هر شهر خدای حامی خودش را داشته است.
تنها روحانیون که اعضای قدرتمند جامعه سومری بودند اجازه داشتند روی
زیگورات یا داخل اتاق هایش بروند و وظیفه آن ها بود که از خدایان مراقبت
کنند و به نیازهایشان توجه کنند.
یکی
از بزرگترین و حفظ شده ترین زیگورات های بین النهرین، زیگورات بزرگ اور
است که در نزدیکی ناصریه، استان ذی قار امروزی در عراق قرار دارد. این
ساختمان عظیم مستطیلی 64 متر طول، 45 متر عرض و سه سطح تراس و بین 20 تا 30
متر ارتفاع دارد، با راه پله های بزرگی که به هر سطح می رسند. ظاهرا در
بالاترین سطح، معبد خدای ماه «نانا»، خدای حامی اور قرار داشته است.
متاسفانه این معبد باقی نمانده است. تعدادی آجرهای لعابی آبی باقی پیدا شده
که باستان شناسان گمان می کنند بخشی از تزئینات این معبد بوده باشد. این
زیگورات توسط شاه اورنامو ساخته شده اما او قبل از اینکه بزرگترین کارش به
پایان برسد، درگذشت و پروژه توسط پسرش شولگی در قرن 21 پیش از میلاد به
پایان رسید.
برخلاف
اهرام مصر باستان، زیگورات ها از آجرهای خشتی که با قیر یا گل به هم
چسبیدند ساخته شده است. آجرها در باران مرطوب می شدند و در گرمای تابستان
ترک می خوردند. در زیگورات بزرگ اور، حفره هایی در لایه بیرونی پخته شده
معبد پیدا شده، احتمالا برای اینکه به آب اجازه دهد از مرکز آن بخار شود.
علاوه بر این، زه کشی هایی داخل تراس های زیگورات ساخته شده تا باران های
زمستانی را دور کند.
