دکتر مقصود فراستخواه (جامعهشناس) یک پیمایش آزمایشی در سطح ملی،که پرسشهایی دربارۀ خلقیات اجتماعی ایرانیان به شکل الکترونیکی با کمک تعدادی از اعضای هیأت علمی دانشگاه های سراسر کشور بوده، انجام داده است. یکی از پرسش های آن پیمایش این بود که اگر روحیات و خلقیات ایرانی بحث انگیز است، بیشتر به کدام مؤلفهها از خلقیات ایرانی مربوط میشود؟
نتایج بر حسب رتبه، به شرح زیر است؛
ـ بالاترین جوابی که در بحث انگیز بودن خلقیات ایرانی داده بودند، «ضعف فرهنگ کار جمعی و فعالیت مشترک گروهی» بود.
ـ در رتبه بعد «انتقاد پذیری» را بحثانگیز دیدند؛ این که ایرانیان از انتقاد آزرده و ناراحت میشوند و وقتی کسی از آن ها انتقاد کند، به دل میگیرند.
ـ در رتبۀ سوّم به رودربایستی زیاد، تعریف و تمجید در حضور یکدیگر و قضاوتهای منفی در غیاب یکدیگر اشاره کردند. گفتند، تعارف ایرانیان در حد واقعیت و رفتارشان نیست.
ـ در رتبۀ چهارم گفتند، ایرانیان معمولا ً پنهانکاری میکنند و غالباً شفاف نیستند.
ـ در رتبۀ پنجم گفتند، ایرانیها خودمدارند و بیشتر خواستههای خود را مبنا قرار میدهند. بیش از این که به خواستههای جمعی و گروه و منافع عمومی فکر کنند، میخواهند خود را نجات دهند.
ـ در رتبۀ ششم معتقد بودند، احساسات در ایران بیشتر بر خردورزی چیره میشود.
ـ در رتبۀ هفتم گفتند، «دروغ» بین ایرانیان رواج دارد.
ـ سرانجام معتقد بودند ایرانیها به سختی میتوانند گفتوگو و توافق پایداری انجام دهند.
منبع: کتاب ما ایرانیان
رتبه اول افراط در همه چیز در مصرف در تعریف از کسی در تعارف در نشان دادن فقر یا غنای فرد در مقصر جلوه دادن کسی در مال اندوزی در انتقام از دشمن در پرستش در ستایش در تمجید در .....