به او گفتم: با توجه به معاینات، به احتمال زیاد دچار برونشیت مزمن شده ای؛ به این معنا که در سال، دست کم سه ماه این سرفه مهمان توست، به ویژه صبح ها و آنقدر ادامه خواهد داشت تا مقداری خلط خارج شود. آنگاه موقت راحت می شوی.
پاسخ داد: همینطور است.
اگر به طور موقت، مقداری دارو را مرتب بخوری، سرفه ها سرکوب می شوند؛ اما برطرف شدن سرفه، به معنی درمان نیست، بلکه این بیماری به پیشرفت خود همچنان ادامه خواهد داد.
اما برای همیشه، نخست باید سیگار را کامل کنار بگذاری. آنگاه دارو را هم در کنار آن مصرف کنی تا سرفه ها تو را آزار ندهد.
اما فراموش نکن که هیچگاه برای ترک سیگار دیر نیست.
چرا؟ زیرا در شرائط طبیعی، پوشش مخاط دستگاه تنفس از سلول های ویژه ای تشکیل شده و این دقیقا بر پایه وظیفه ای است که بر عهده آن است.
روی هر سلول مخاط تنفسی، چیزی شبیه مو وجود دارد، که به آن تاژک گفته می شود. کار این تاژک ها شبیه پله برقی است؛ به این معنا که هرگاه ذرات معلق در هوا، به هر دلیل از اولین سد دفاعی سیستم تنفس، که بینی است، عبور کرد، و وارد تراشه شد، این تاژک ها همانند پله برقی، حرکت رو به بالا و خارج از سیستم تنفس دارند ذرات معلق را به بیرون هدایت می کنند.
در افرادی که شروع به استفاده از سیگار می کنند، متناسب با تعداد نخ در روز و نیز جنس سیگار، این سلول ها به تدریج از بین می روند و جای خود را به سلول هایی می دهند که تاژک ندارند.
روشن است، با جایگزینی این سلول ها با سلول های ساده، یکی از سدهای دفاعی سیستم تنفس از بین می رود و در نتیجه آسیب پذیری ریه افزایش می یابد.
خوشبختانه پژوهش های پزشکی نشان داده که در صورت ترک سیگار با در نظر گرفتن؛۱-مدت زمان استفاده از سیگار
۲-تعداد سیگار مصرفی در روز
۳-نوع و میزان نیکوتین سیگار مصرفی
بین سه ماه تا یک سال بعد از ترک سیگار، این سلول ها بازسازی می شوند و جای خود را به سلول های اصلی می دهند.
حال اگر هم اکنون سیگار کنار گذاشته شود، به طور کلی و به مرور زمان تحولات زیر در بدن اتفاق می افتد؛
بعد از بیست دقیقه فشار خونی که بالا رفته بود شروع به پایین آمدن می کند و نیز درجه حرارت بدن که بالا رفته مجددا" به حال طبیعی برمی گردد.
هشت ساعت بعد میزان منواکسید کربن خون که افزایش پیدا کرده و این امر می تواند موجب کاهش اکسیژن رسانی به اندام بشود، به حد طبیعی بازمی گردد.
یک روز بعد شانس بروز حمله ی قلبی کاهش پیدا می کند.
دو هفته تا سه ماه بعدجریان خون و عملکرد ریه بهتر خواهد شد. ریسک بروز عفونت ریه کاهش می یابد.
یک تا نه (۹) ماه بعد
مشکل تنفسی (التهاب سینوس ها) سرفه و احساس خستگی بهتر خواهد شد.
با ترک چند ماهه سیگار، عملکرد ریه در بیمارانی که به مشکل مزمن تنفسی مبتلا هستند، در حد ۵ درصد بهبود خواهد یافت و ریسک مرگ دیر نیز کاهش می یابد.
یک سال بعد
ریسک بیماری های قبلی و حمله های قلبی به نصف کاهش می یابد.
پنج سال بعدخطر ابتلا به سرطان حفره دهان و مری به نصف کاهش خواهد یافت و در صورت ادامه اجتناب از سیگار، این خطر نیز کاهش بیشتری خواهد داشت.
پنج تا پانزده سال بعدخطر بروز سکته ی قلبی در این افراد معادل افراد غیر سیگاری خواهد شد.
ده سال بعدریسک بروز سرطان ریه ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش می یابد و باید گفت، در صورت ادامه ترک سیگار، این ریسک به مرور زمان کاهش بیشتری خواهد داشت و نیز سرطان مثانه، دهانه رحم، مری، کلیه، دهان و حلق و پروستات نیز کاهش می یابد.
ده تا پانزده سال بعدعلت مرگ در این افراد شبیه افراد غیر سیگاری خواهد بود.
پانزده سال بعدخطر بروز سکته ی قلبی در این افراد شبیه افراد غیر سیگاری خواهد بود.
علیرضا داودی، پزشک دانشگاه خوارزمی و مسئول مرکز بهداشت (تهران)