روز نخست نشست بین الملل زبان فارسی و چالش‌های فراروی آن با حضور ادیبان و مهمانی از ایران و کشورهای فارسی زبان منطقه در مرکزی پژوهش‌های وزارت امور خارجه برگزار شد.
افتتاحیه این مراسم که با حضور غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، حسین سالار آملی قائم مقام وزیر در امور بین الملل و رییس مرکز همکاری‌های علمی بین المللی وزارت علوم و علی اشرف صادقی عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
اما پس از آیین افتتاحیه نشست‌های تخصصی این همایش آغاز شد. در نشست نخست سخنرانان از ایران، چین و افغانستان درباره وضعیت زبان فارسی در حوزه‌های فارسی زبان منطقه آسیا و چالش‌هایی که این زبان در منطقه با آن‌ها روبرو است صحبت کردند.
یکی از سخنرانان این بخش محمدباقر وثوقی بود که با نشان دادن فیلمی همزمان توضیح‌هایی داد درباره کتیبه‌هایی که به زبان فارسی در بخش‌هایی در کشور چین موجود است.
وی برای حفظ و گسترش زبان فارسی در چین دو پیشنهاد به فرهنگستان زبان و ادب فارسی داد؛ یکی اینکه تلاش شود تا اثبات گردد منشا زبانی زبان قوم خوی خویی در چین زبان فارسی است تا بر این اساس بتوان زبان رسمی قوم خوی خویی را زبان فارسی اعلام کرد.
دومین پیشنهاد وی نیز ایجاد سایتی بود برای حفظ ارتباط کولونی‌های زبان فارسی در منطقه چین که این سایت هم باید به زبان فارسی باشد و هم چینی.
دکتر وانگ چینگ دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تهران سخنران بعدی این نشست بود که مبنای سخن خود را اختصاص داده بود به صحبت درباره خط شیا ارچینگ؛ خطی قدیمی که به باور محققان مسلمانان چینی آن را اختراع کردند.
دکتر وانگ چینگ درباره این خط گفت: گروهی معتقدند این خط برای آموزش قرآن به کودکان ایجاد شده و برخی نیز بر این باور هستند که این خط برای خواندن و یادگیری متون دینی و اسلامی به زبان چینی پدید آمده است.
دیر‌ترین زمانی که برای پیدایی این خط در نظر گرفته شده قرن چهارده میلادی است.
وی افزود: کهن‌ترین متن‌های نوشته شده بدین خط که اکنون موجود است عبارتست از: هوی هوی یائو یانگ (متنی درباره دارو‌شناسی)، تاجنی و مرصاد العباد.
دکتر چینگ در بخشی از صحبت‌های خود شماری از نقص‌های خط شیا ارچینگ را برشمرد که از جمله آن‌ها می‌توان به ناقص بودن نقطه گذاری این خط و نقض این خط در خوانش شفاهی آن اشاره کرد.
وی در پایان گفت: امیدوارم در آینده دانشمندان بتوانند راز و رمزهای پنهان مانده این خط را پیش از بیش کشف کنند.
حبیب الله اسماعیلی سخنران بعدی این نشست بود. وی که مسئول بخش فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی و سردبیر فصل نامه کتاب ماه تاریخ است درباره چالش‌های زبان فارسی در آسیای میانه و بویژه کشور تاجیکستان صحبت کرد.
دکتر اسماعیلی گفت: امروز در آسیای میانه متاسفانه تفکری پدید آمده که فارسی و تاجیکی را دو هویت مستقل از هم می‌داند در حالی که ریشه آن‌ها یکی است در واقع تلاش‌های فراوانی شده که تاجیکان را از ایرانیان و فارسی زبانان دارای هویتی مستقل نشان دهند که این‌ها تحت تاثیر فضای کمونیستی دهه‌های گذشته پدید آمده است اما شدت آن در دو دهه اخیر کاهش یافته است.
اسماعیلی گفت: در دهه‌های اخیر جامعه تاجیک با دو گسل بزرگ در زمینه زبان فارسی روبرو بوده است؛ یکی جداسازی فارسی و تاجیکی است و دیگری جدایی شیعه و سنی است که این دومی میراث مبارزه تاریخی ازبکی - صفوی است.
وی افزود: اگر ما می‌خواهیم که زبان فارسی در آسیای مرکزی رشد یابد باید از شیفتگی و نفرت دو سویه دست برداریم همچنین باید با تغییر در شیوه‌های پذیرش دانشجو از کشورهای آسیای میانه رشته‌های پزشکی و علوم پایه را در این زمینه جز اولویت‌ها قرار دهیم همچنین لازم است مناسبات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود را با تاجیکستان و کشورهای فارسی زبان حوزه فرهنگی زبان فارسی گسترش دهیم.
ایرنا
