به علت آنکه قبل از افطار بدن حدود شانزده ساعت گرسنه بوده و مقدار ذخائر قند خون بدن ـ که تنها غذای اختصاصی سیستم مغز و اعصاب است ـ کاهش یافته، بنابراین باید در وهله نخست، قند خون افزایش یابد. بهتر است افطار با یک استکان شیر گرم و خرما شروع شود. در مقایسه خرما و عسل با شیرینیهای مرسوم در افطار مثل زولبیا و بامیه میتوان گفت که ارزش غذایی خرما و عسل بسیار بالاتر از آنهاست.
زیرا علاوه بر مواد قندی طبیعی که دارند٬ حاوی انواع ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن هستند. خطرات آلودگی شیمیایی زولبیا و بامیه به خصوص در زمان غوطه ور شدن آنها در روغن معمولا از کنترل ما خارج است. باید توجه داشت که مصرف بیش از حد شیرینیها حتی خرما و عسل هم در افطار توصیه نمی شود، زیرا مانع صرف شام كامل شده و از طرف دیگر، شیرینی اضافی در بدن تبدیل به چربی میشود و ممکن است خطر چاقی و افزایش وزن را داشته باشد. مصرف حلیم در افطار به شرط نداشتن نمک و یا چربی زیاد و در حد اعتدال اشکالی ندارد. مصرف آش و سوپهای تند و پرادویه در افطار، ممکن است اثرات سوء بر دستگاه گوارش داشته باشد و توصیه نمیشود. در صورت مصرف سبزی در این ایام٬ انجام پنج مرحله ضدعفونی ضروری است.
در مورد سایر مواد غذایی مورد توصیه برای افطار، میتوان توصیه کرد که بدن در شبانه روز باید حدود 8 لیوان آب یا مایعات دیگر دریافت کند تا با تصفیه بهتر از کلیهها، موجب سلامتی آنها و همچنین دفع سموم بدن شود. کم آبی بدن موجب تأثیر منفی در کلیهها و احتمال عفونت و سنگ سازی میشود؛ بنابراین، مصرف مایعات بین افطار و سحر در حد 8 لیوان و یا بیشتر توصیه میشود. توجه بفرمایید که مایعات فقط آب آشامیدنی نیست. انواع سبزیها و میوهها مثل هندوانه، خربزه، گوجه، خیار و یا چای کمرنگ، شیر و سوپ حاوی مقدار آب بسیار بالایی هستند که آب موجود در این مواد غذایی نیز تأمین كننده جزیی از مایعات مورد نیاز روزانه محسوب میشود؛ افزون بر اینکه از آشامیدن آب و نوشابههای سرد در شروع افطار باید خودداری کرد.
بهتر است، از مصرف قهوه و چای پر رنگ به علت مدرر بودن که باعث دفع آب بدن میشود، نیز پرهیز شود. در صورت علاقه به مصرف دوغ، ترجیحا در منزل تهیه شود، زیرا دوغهای صنعتی دارای نمک و گاز بالایی هستند. مصرف نوشابههای گازدار به منظور رفع عطش در سحر و افطار توصیه نمیشود، زیرا ضمن تخلیه كلسیم بدن و پوكی استخوان، باعث افزایش تشنگی نیز میشود. علاوه بر آن، یك لیوان نوشابه معادل مصرف 10 حبه قند، چاق كننده است.
غذاهای پروتئین دار در زمان افطار توصیه میشود. به منظور داشتن نیروی کافی جسمی و فکری در طول روزهای ماه مبارک رمضان، مصرف شیر، نان، پنیر، تخم مرغ آب پز، شیر برنج و سوپهای سبزیجات، ماهی، گوشتهای قرمز و سفید و مصرف گردو در حد اعتدال در زمان افطار توصیه میشود. بین افطار و سحر از پنج گروه مواد غذایی شامل نان و غلات، میوه، سبزی، شیر و فرآوردههای آن و گوشت به طور متعادل و متنوع استفاده شود.
نتیجهگیری: مصرف مواد قندی، مایعات، مواد پروتئینی، لبنیات و سالاد و عدم مصرف نوشابههای گازدار در وعده افطار توصیه میشود. شیرینی طبیعی خرما و عسل جایگزین مناسبی در مقایسه با قندهای تصفیه شده و شکر هستند.
دکتر نوروزی، رزا زاوشی