آیا ممکن است تزریق واکسن آنفلوآنزا عوارضی هم داشته باشد؟

  به گزارش «تابناک باتو» در این روزها که اخبار ناخوشایند و فجیع مرگ و میر بر اثر بیماری آنفلوآنزا همه جا به گوش می رسد، بهتر دانستیم نظر جناب آقای دکتر سید ناصر عمادی را در این زمینه جویا شویم. شما بینندگان گرامی می توانید از امروز و نیز در روزهای آینده، اخبار مهم و کارآمد در این زمینه را در سایت «تابناک باتو» بخوانید. بخش نخست این خبر در زمینه شناخت ویروس آنفلوآنزاست. با هم می خوانیم.

بخش چهارم: واکسیناسیون

45- واکسیناسیون چیست و چرا ما نیاز به واکسن داریم؟

همان طور که می دانیم، بدن ما همواره در معرض عفونت های ویروسی و میکروبی است و گاهی سیستم دفاعی بدن بنا به دلایل گوناگون قادر به حذف و نابودی عامل عفونی تیست، زیرا ایمنی سلولی و هورمونی که دو سیستم دفاعی در بدن میباشند در ابتدا باید قادر به شناسایی ساختمان و عملکرد میکروب یا ویروس باشند و آنگاه با ساختن پادتن یا ضد میکروب و ضد ویروس آن را نابود نمایند اما گاهی سیستم دفاعی بدن بنا به 2 دلیل مهم قادر به انجام این عمل دفاعی نیست:

1- ضعف سیستم دفاعی ناشی از شرائط سنی، ژنتیکی، ارثی یا بیماریهای زمینه ای و داروها 2- توانایی بیماریزایی بالای ویروس و یا باکتری در مقابله با سیستم دفاعی بدن به طوری که با تغییر شکل و یا همانند سازی خود را در مقابل سربازهای دفاعی بدن (گلبول های سفید) ناشناخته و نهفته و مقاوم نگه میدارند. به همین دلیل سیستم دفاعی بدن باید به نوعی با این مکانیسم مرموز و ناشناخته و پیچیده ویروس و میکروب آشنا شود تا مغلوب حقه و کلک آن نشود. که در این راه دانشمندان موفق به ساخت عامل کشته و یا ضعیف شده از میکروب یا ویروس بنام واکسن شدند تا پس از تزریق آن به بدن انسان این فرصت را برای سیستم دفاعی بدن او فراهم آورند تا خود را در مقابل ویروس ضعیف یا کشته شده آزمون نماید تا با همه شرائط و ساختمان آن اشنا شود تا اگر در روز مبادا با فرم و شکلی قویتر از ان مواجه شد با دانش و تجربه قبلی که از فرم ضعیف یا کشته شده آن بدست آورده بتواند بلافاصله آنرا نابود نمایند.

46- تاکنون چند کشور موفق به تولید و عرضه واکسن شده و چه تعداد از مردم واکسینه شده اند؟

تاکنون 16 کشور موفق به تولید و عرضه واکسن شده اند و نزدیک به 65 میلیون نفر در دنیا واکسن این بیماری را دریافت نمودند. در کشور ایران تولید و عرضه واکسن در مراحل پایانی میباشد و انتظار میرود تا پایان آذر ماه عرضه گردد.

47- چگونه و کجا می توان واکسن را تهیه نمود؟ و آیا رایگان است؟

شبکه ها و مراکز بهداشت و پایگاه های علوم پزشکی کشور محل عرضه و تزریق این واکسن میباشند زیرا حفظ،نگهداری و انتقال این واکسن نیازمند شرائط خاصی بوده و ارائه این واکسن در بسیاری از کشورها تاکنون رایگان است. بنابر این هرگونه تحویل، عرضه یا تزریق و فروش واکسن در محل های دیگر غیر قانونی و فاقد اثرات واکسیناسیون میباشد.

48- واکسن آنفلوآنزای خوکی تولید شده و به چه اشکالی است؟

بلی تولید شده و دارای دو شکل است: 1- فرم اسپری بینی که به داخل محفظه بینی (سوراخ های) بینی اسپری میشود 2- فرم تزریقی که در محل بازو تزریق می شود. FLU SHOTتزریقی)) -2 FLU MIST) اسپری بینی ( -1

49- تفاوت های این 2 نوع واکسن چیست و موارد کاربرد آن چگونه است؟

1- واکسن اسپری نازال یا بینی از ویروس ضعیف شده است و برای افراد سالم که سن آنها بین 2 تا 49 سال میباشد قابل استفاده میشود بنابراین برای سایر گروههای سنی از جمله کودکان زیر 2 سال و افراد مسن و خانم های باردار و همچنین در افراد با بیماری زمینه ای ممنوع میباشد. 2- اما واکسن تزریقی که از ویروس کشته شده میباشد برای تمام گروههای سنی حتی خانم باردار و شیرده و در افراد با بیماری های زمینه ای مجاز است.

50- تزریق واکسن برای چه کسانی از اهمیت بیشتری نسبت به سایر افراد برخوردار است؟

بر اساس دستور سازمان بهداشت جهانی به ترتیب : 1- خانم های حامله 2- افراد نزدیک یا نگهدارنده کودکان زیر 6 ماه 3- پرسنل و کادر پزشکی و درمانی در بیمارستانها و درمانگاهها 4- افراد سالم از 6 ماه تا 24 سال 5- افراد 25 تا 64 سال با بیماریهای زمینه ای 6- بالغین سالم از 25 سال به بالا

51- در چه کسانی استفاده از واکسن اسپری بینی ممنوع است؟

1- در کودکان کمتر از 2 سال و افراد بالاتر از 50 سال ممنوع است.
2- خانم های حامله.
3- کسانی که سابقه آلرژی به واکسن های دیگر داشته اند حتی کسانیکه به تخم مرغ حساسیت داشته اند.
4- افراد با سابقه بیماری های زمینه ای قلبی، ریوی، کلیه، کبد و بیماریهای خونی.
5- کودکان با سن کمتر از 5سال و سابقه آسم و یا یک دوره بیماری تنفسی در هر سال.
6- هر شخصی با بیماری عصبی – عضلانی مانند ( سندرم گیلن باره) و یا فلج مغزی – عضلانی.
7- کسانیکه اخیرا پیوند کلیه یا قلب شده و یا از بیماری عفونی و تب دار شدید رنج میبرند.
 8- کسانی که در حال شیمی درمانی بوده و کسانی که مدت طولانی تحت درمان با اسپرین هستند.
52- در چه کسانی استفاده از واکسن تزریقی ممنوع است؟

1- افراد با سابقه بیماری عصبی- عضلانی (گیلن باره) 2- کودکان کمتر از شش ماه 3- افراد با سابقه آلرژی شدید به واکسن های دیگر4- کسانیکه حساسیت به تخم مرغ دارند 5- کسانیکه در مرحله حاد و شدید از بیماری عفونی و تب دار میباشند

53- آیا سایر واکسن های سرماخوردگی فصلی می تواند موجب مصونیت در مقابل ویروس آنفلوآنزای خوکی شود؟

مطمئنا خیر و حتی واکسن آنفلوآنزای خوکی هم نمی تواند موجب مصونیت در مقابل سایر ویروس های سرماخوردگی فصلی شود؛ بنابراین در صورت نیاز یک شخص باید از هر دو واکسن جداگانه استفاده نماید.

54- واکسن آنفلوآنزای خوکی چند بار باید تزریق شود ودوره مصونیت آن چگونه است؟

آخرین اطلاعات اظهار می کند: 1- نوزادان تا 6 ماهگی نیازی به این واکسن ندارند.2 - افراد از شش ماه تا 9 سال دو بار و طی 3 تا 4هفته جداگانه و 3- افراد بالاتر از 9سال فقط یک بار کافی است. مصونیت در مقابل بیماری از 2 هفته بعد از تزریق آغاز میشود و مدت اثر آن اگر چه هنوز مشخص نمیباشد ولی انتظار میرود حداقل برای یک دوره فصول سرد (6 ماهه) پایدار باشد. با اینحال بررسی های منطقه ای و پاسخ های ایمنی و نشانه های عدم ابتلاء پاسخگوی این سوال هستند که میزان اثر بخشی این واکسن جدید چه اندازه میباشد که باید به انتظار پاسخ آن باشیم.

55- تا چه اندازه واکسن فوق موجب عدم ابتلاء به آنفلوآنزای خوکی می شود؟

مصونیت ایجاد شده از این واکسن در مقابل ابتلاء به بیماری از 30 تا 90 درصد است و در مقابل مرگ و میر تا حدود 80 درصد میباشد علت این تفاوت ناشی از شرائط و توانایی اشخاص نسبت به این بیماری است. به عنوان مثال بیشترین مصونیت در افراد جوان و میانسال ایجاد می شود و کمترین مصونیت در کودکان و افراد مسن و اشخاص با بیماری زمینه ای است.

56- چرا باید هر سال واکسن بزنیم؟

به دو دلیل: 1- ویروس قابلیت تغییر پذیری بالایی دارد بنابر این واکسن تزریق شده در سال گذشته فقط این فرصت را برای سیستم ایمنی بدن فراهم آورده تا ویروس سال گذشته را شناسایی نماید نه ویروس تغییر شکل یافته جدید را 2- گاهی ما با ویروس های جدید و خطرناک مواجه میشویم که در دهها سال اخیر هم هیچ ویروس مشابه به آن وجود نداشته مانند همین ویروس آنفلوآنزای خوکی یا مرغی که هر چند دهه ناگهان با اشکال کاملا متفاوت و خطرناک ظاهر میشوند.

57- آیا ممکن است تزریق واکسن هم عوارضی داشته باشد؟

سوال بسیار مهمی است زیرا همواره فکر میکنم واکسن به نوعی پیشگیری و رهایی از بیماری است ولی واقعیت این است که حتما باید به علائم و شرائط جسمی خود بعد از تزریق واکسن توجه نماییم و تزریق واکسن هم در مواردی میتواند عوارضی را در پی داشته باشد. و این عوارض معمولا از چند دقیقه بعد از تزریق آغاز شده و تا حداکثر 2 روز ادامه می یابد اما در مواردی ممکن است طولانی تر باشد که در آن صورت نیازمند مراجعه به پزشک میباشد

58- چه عوارضی از واکسن آنفلوآنزای خوکی جدی میباشد و باید به پزشک مراجعه نماییم؟

1- تب بالا 2- تغییر در رفتار و هشیاری 3- کهیر یا راشها و ضایعات پوستی منتشره 3- عطسه و سرفه مکرر 4- گرفتگی صدا و مشکلات تنفسی 5- ضربان قلب بالا و ضعف شدید بدنی با رنگ پریدگی

59- چه عوارضی از واکسن فوق ممکن است شایع باشد در حالیکه اهمیت چندانی ندارد و نیازی به مراجعه به پزشک نمی باشد؟
در نوع تزریقی: 1- قرمزی، سفتی و تورم و درد مختصر در محل تزریق 2- تب پایین موقت 3- آلرژی موقت از خارش مختصر تا عطسه، سرفه و آبریزش بینی موقت 4- احساس خستگی و کوفتگی مختصر و کوتاه مدت
در نوع اسپری بینی: 1- ابریزش بینی 2- سردرد 3- حالت تهوع و استفراغ مختصر با درد شکم خفیف 4- گلو درد و سرفه کوتاه با مختصر صدای خشن تنفسی
البته باید بدانیم که تمام این عوارض کوتاه مدت و مختصر گاهی ممکن است به عوارض جدی و مهم تبدیل شوند که در ان زمان مراجعه به پزشک ضروری است.

60- آیا ممکن است این واکسن عوارض ناشناخته داشته باشد؟

از آنجائیکه این واکسن با سرعت بالایی به جهت شیوع گسترده و پیشرونده بیماری تولید گردیده ممکن است اثرات پیشگیرانه و عوارض آن تا اندازه ای متفاوت از سایر واکسن ها باشد به همین لحاظ دقت و انتقال اطلاعات ما به مراکز درمانی و بهداشتی از عوارض احتمالی این واکسن و همینطور رعایت نکات ایمنی و پیشگیرانه از ابتلاء به بیماری به رغم تزریق واکسن ضروری میباشد و میتواند نقش مهمی در اصلاح، تقویت و عرضه بهتر و موثرتر واکسن در تولید ات آتی و آینده داشته باشد.

61- چه نکته مهمی را ما باید از این بیماری و واکسیناسیون آن به یاد داشته باشیم؟

قدر مسلم در مبارزه با هر بیماری جدید و خطرناک نقش پزشک و بیمار به یک اندازه میباشد زیرا بیمار با تحمل درد و رنج و انتقال آه و ناله به مراکز درمانی و تحقیقاتی، سلامتی انسان های دیگر را به واسطه انسان های دیگر بنام پزشک تضمین می نماید . بعبارتی بیمار ضمن تحمل درد ناشی از بیماری، خود کانونی برای ارتقای سلامتی دیگران میباشد زیرا ما پزشکان از پیام شما بیماران میآموزیم تا چگونه دیگران را با بیماری مشابه درمان نماییم و در این مبارزه نفس گیر با بیماریهای ناشناخته چه نیکو است که 1- شما بیمار عزیز تا آنجا که میتوانید به دقت و کامل از بیماری خود و تمام مراحل آن با پزشک خود سخن بگویید و 2- نیکوتر از آن اینکه پزشک معالج با تمام وجود به پای سخن شما بنشیند و از همه آلام شما به خوبی و متانت بشنود زیرا هر کلام بیمار میتواند چراغ هدایتگری برای پزشک در علاج بیماریهای سخت برای هرانسانی دیگر باشد. بنابر این به همه بیماران عزیز توصیه می نمایم در مواجهه با چنین بیماری هایی حتما تمام مراحل بیماری از ابتلاء تا درمان و حتی واکسیناسیون را در دفتری کوچک یادداشت و آنرا برای ارائه به پزشک و حتی آیندگان حفظ نمایید زیرا گاهی نکته ای کوچک در دفتر یادداشت تان میتواند انقلاب بزرگی در درمان و پیشگری از بیماریهای مهم و صعب العلاج برای متولیان بهداشت و درمان باشد. بنابراین اکنون که در آغاز واکسیناسیون آنفلوآنزای خوکی میباشیم حتما همه جوانب و علائم بعد از واکسیناسیون را به یاد داشته و پزشک خود را از آن مطلع نمایید.

62- آیا ترس و اضطراب از ابن بیماری می تواند در تشدید علائم نقش داشته باشد؟

قطعاً همینطور می باشد.
قبل از هر چیز باید اشاره نمایم. مرگ و میر ناشی از این بیماری از میان بیش از یکصد هزار نفر کمتر از 2 درصد بوده که بیشتر این مرگ و میر هم در زمانی بوده که بسیاری از مراکز درمانی و بهداشتی و در عین ناباوری هیچگونه راهکار منسجم و مشخصی برای مبارزه، درمان و پیشگیری از این بیماری نداشته اند. در حالیکه اکنون به سرعت تمام مراکز درمانی دنیا بخصوص در کشور عزیزمان به همت و تلاش همه گروههای پزشکی، درمانی و بهداشتی تمام شرائط آماده و مهیا به مبارزه با این بیماری می باشد.

نکته دیگر که باید بر آن انتقاد نمائیم این است. اظهار مطالبی از تاریخچه این بیماری و بیماریهای ویروسی دیگر در بعضی سایت ها و خبرها که در قرن گذشته موجب مرگ و میر بالایی شده چه ارتباطی با دنیای پرقدرت و پرتوان بهداشت و درمان امروزی دارد. شایسته است اگر خبری از مرگ و میر تلخ این بیماری در گذشته آورده ایم در ادامه اظهار کنیم که امروز آنروز نیست که در مقابل بیماری درمانده باشیم زیرا به برکت نفوذ علم و دانش بسیاری از بیماریهای لاعلاج و صعب العلاج امروز علاج می شوند و خنده و شادی بر جسم بیمار شفا یافته نقش می بندد. و به همین لحاظ در هر شرائط از بیماری جسمی و روحی باید وجود خود را متصل به وجود حکیم یگانه الهی نموده و با خودباوری و تقویت نیروی درونی, ضمیر و نهاد خود را از ترس و اضطراب رهایی بخشیم.

زیرا واضح است سیستم ایمنی بدن و قوای عقلانی در شرائطی فارغ از ترس و اضطراب به راحتی به نقش خود عمل می نمایند و به شدت هر عامل بیگانه ویروسی و میکروبی را سرکوب می نمایند و در مواجهه با هر بیماری و مشکل جسمی باید به فکر راه چاره باشیم و ذهن و اندیشه خود را از نگاههای منفی و آزار دهنده پاک نمائیم.

63- چه توصیه ای به افراد خانواده و اجتماع دارید؟

ما باید بدانیم ویروس آنفلوآنزای خوکی اوّلین بیماری ویروسی نبوده و مطمئناً آخرین آن هم نخواهد بود. فراموش نمی کنیم ویروس های دیگر هم مانند ویروس هپاتیت، ایدز، فلج اطفال، سارس، آنفلوآنزای مرغی و طاعون و... تا ویروس پر هیاهوی امروز ما آنفلوآنزای خوکی و ویروس هایی که خواهند آمد تهدیداتی در زندگی ما انسانها بوده میباشند و خواهند بود.

اما آن چیزی که ما باید از قاعده و قانون مبارزه با این بیماری و هر بیماری ویروسی مسری دیگر بدانیم و بیاموزیم بسیار مهمتر از نام و ترس و وحشتی است که این بیماری ها در جامعه ما پدید میاورند و از سوی دیگر مطمئناً نقش تک تک افراد اجتماع در پیشگیری از این بیماری ها کمتر از نقش متولیان بهداشت و درمان نمی باشد. و نباید منتظر باشیم تا همه چیز برای ما اماده و مهیا شود.

زیرا آنان قانون و مقررات را تنظیم و ارسال می نمایند و ما مردمان عادی باید مجریان آن باشیم بنابر این ما هم در زندگی اجتماعی مسئولیتی داریم که نقش ان کمتر از کارگزاران ان نیست. لذا برای یک بار هم شده باید تمام اسرار و راه مبارزه با این بیماری ویروسی هزار چهره را بشناسیم تا اگر روزی دیگر با آنفلوآنزای دیگر مواجه شدیم با خیالی آسوده و مطمئن بدانیم نقش و مسئولیت ما در مبارزه با ان چیست؟ زیرا تجربه و علم به ما میگوید برای زندگی سالم و شاد ضمن اموختن باید به دیگران هم بیاموزیم.

همانا که که حضرت رسول اکرم (ص) می فرمایند: چهار چیز از خرد و دانش بر امت من لازم است:

1- شنیدن دانش و علم،
2- حفظ کردن آن (نوشتن)
3- انتشار آن
4- عمل و اهتمام به علم و دانش آموخته شده

بنابراین از شنیدن تا عمل به علم و دانش شنیده و آموخته شده تضمینی بر سلامت فردی و اجتماعی میباشد. و این به ما می آموزد که همه افراد جامعه در قبال سلامتی یکدیگر مسئول هستند و چنین بود که شاعر نامی ایران زمین فردوسی گفت : بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند چو عضوی به دردآورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار.

پايان سخن اميدوارم با تأسی از فرموده حضرت امام علی (ع) كه دانا زنده است؛ هرچند بميرد و نادان مرده است هرچند زنده باشد به اين نكته مهم دست يابيم كه دانايي انسان را از شك و تردید رهايي مي بخشد فضيلت اخلاقي او را از رنج و درد مي رهاند و همت و عزم استوار او را از ترس نجات مي دهد. شك و درد و ترس بدترين دشمنان نيك بختي ادمي هستند و دانايي، فضيلت و همت براي او فرشتگان نجات اند.
هميشه بخواهيم كه بخوانيم و بدانيم تا سالم، سلامت و شاد زندگي كنيم.

سالم تندرست باشید و تلاش کنیم انسانی مفید برای جامعه باشیم تا انسانی مهم.