اختصاصی«تابناک با تو»؛ در طول تاریخ، بسیاری از چهره ها به دلیل آزادسازی کشور یا همنژادان خود مشهور بودهاند و به عنوان قهرمانان ملی شهرت فراوانی کسب کردهاند، از ماندلا گرفته تا مارتین لوتر کینگ و مهاتما گاندی. بسیاری از آنها به عنوان مبارزانی برای برابری و حقوق بشر به شهرت بزرگی رسیدهاند.
در میان مشهورترین فعالان صلح طلب تاریخ هیچ کس از شهرت گاندی که در کشورش هند و در نقاط مختلف جهان قهرمان است پیشی نمیگیرد، اما شخصیت واقعی گاندی، مبارزی که بیشتر به خاطر رویکرد ضد خشونت آمیز خود به حکمرانی انگلیس در هندوستان و تلاشهای ضد آپارتایدیاش در آفریقای جنوبی شهرت دارد شناخته میشود، به اندازه تصویری که از سوی طرفداران او ساخته شده درخشان نیست. در تاریخ زندگی گاندی لکههایی وجود دارد که شاید مهمترین آنها مواضع نژادپرستانه او باشد.
گاندی در سال ۱۸۶۹ در هند متولد شد و در رشته حقوق تحصیل كرد تا بعداً در سال ۱۸۹۳ به آفریقای جنوبی سفر كند و به عنوان وكیل در آنجا مشغول به كار شود و در آفریقای جنوبی بیش از بیستسال به وکالت پرداخت تا حقوق بهتر هندیها را در آنجا به دست آورد، بنا به ادعای برخی، او مانند انگلیسی ها در آن زمان رفتار خصمانهای با بومیان آنجا داشت و آنها را وحشیهایی میدانست که از دیگر نژادها به ویژه از هندیها کمترند.
گاندی و دیدگاه های نژاد پرستانه او
در کتابی که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، دو نویسنده دانشگاهی آفریقایجنوبی به نامهای أشوين ديسای (Ashwin Desai) و غلام واحد (Goolam Vahed) دیدگاه متفاوتی، نسبت به رهبر مشهور هند ارائه دادند. پس از هفت سال مطالعهی مطالب صوتی، سخنرانیها و نامه های مربوط به گاندی، آنها با قطعیت ادعا کردند که گاندی نژاد پرست بودهاست. این کتاب برگرفته از بسیاری از استدلال ها و اتفاقاتی است که گاندی در آن نقش داشته است و شامل بسیاری از نامه های اعتراضی و نامههایی است که گاندی در طول زندگی خود در آفریقای جنوبی برای دولت انگلیس نوشته است:
مبارزه گاندی با ورودیهای مرکز پست به نفع هندیها
در آغاز وقتی گاندی به جنوب آفریقا پا گذاشت به شدت به ورودیهای مرکز پست اعتراض کرد و گفت چرا ورودیها به دو بخش سیاهپوستها و سفیدپوستها تقسیم می شود؟ بلکه باید یک ورودی سوم هم برای هندیها در نظر بگیرند تا هندیها با سیاهپوستان بومی که آنها را Kaffirs مینامید مختلط نشوند. کلمه Kaffirs با کلمهی Niggero هممعنی است و اغلب برای تحقیر و کوچک شمردن سیاهپوستها استفاده میشود. گاندی نوشت:
ما احساس انحطاط و تحقیر کردیم و از مقامات خواستیم که تبعیض فجیع را از بین ببرند، و اکنون آنها سه ورودی متفاوت از مردم بومی (سیاهپوست)، آسیایی و اروپایی را تأمین کردهاند.
ترس گاندی از به پستی گراییدن هندیها
در نامه اعتراضی ارسال شده توسط گاندی در سال ۱۸۹۵، گاندی ابراز نگرانی کرد که شرایط قانونی سطح پایینی که بر اساس آن با هندیها تعامل میشود باعث پایین آمدن شأن هندیها در حد بومیان میشود که از نظر وی عقب مانده فرهنگی و وحشی بودند، او گفت:
وضعیت قانونی پایین هندیها باعث میشود آداب و رسوم متمدن خود را از دست داده و به سوی آداب و رسوم مردم بومی منحرف شوند. در نتیجه نسلی بین هندی ها و جوامع بومی پدیدار خواهد شد که اختلاف کمی با هم در آداب و رسوم و روشهای تفکر دارند.
وحشی بودن آفریقاییها از نظر گاندی
این رهبر هندی در یکی از سخنرانیهایش در بمبئی سال ۱۸۹۶ گفت اروپاییها میخواهند شأن هندیها را پایین بیاورند تا در سطح Kaffirs های آفریقایی پایین بیایند:
میخواهند شأن ما را در حد وحشیان آفریقایی پایین بیاورند، کسانی که شغلی ندارند جز شکار و فقط برای خرید همسر میبایست چند خرت و پرت جمع کنند و سپس زندگی خود را در تحقیر و برهنگی بگذرانند.
او از آمیختن سیاهان با هندیها امتناع ورزید
بنا بر ادعای دو نویسنده، یکی از بارزترین ویژگی های نژاد پرستی گاندی، این بود که از انگلیسیها درخواست کرد تا بومیهای سیاهپوست را از محلههای هندی نشین بیرون بیندازند تا تا با آنها مخلوط نشوند:
شورای شهر ژوهانسبورگ باید آفریقاییها را از این مکان خارج کند. من قوی ترین احساسات در مورد آمیختن سیاه پوستان با هندیها را دارم. من فکر میکنم چنین کاری هرگز با مردم هند عادلانه نیست.
طرفداران گاندی چه میگویند؟!
اگرچه هیچ کس سخنان و اظهارات نژاد پرستانه رهبر هند را انکار نمیکند، اما بسیاری از پیروان و طرفداران وی گاندی را شخصیتی پیشرو قلمداد میکنند و نژادپرستی او را چنین توجیه میکنند که اوضاع و احوال کلی در آفریقای جنوبی از ابتدا نژادپرستانه بود و او تنها کسی نبود که نگرشهای نژادپرستانه علیه مردم بومی داشت.
همچنین بسیاری از افراد ادعا میکنند که گاندی کاملاً نژادپرست نبوده است، زیرا زمان اجازه مطالبه حقوق همه را نداد و همین امر باعث شد وی حداقل خواستار بخشی از حقوق گروه ها شود، اما این استدلال با ماهیت گفتههای گاندی مغایرت دارد، زیرا او آرزوی برابری بین هندیها و سیاهپوستان را ندارد و حتی بیشتر از این که بخواهد مساوات بین اروپایی و هندی برقرار شود، خواستار جدایی سیاهپوستان و هندیها است. این واقعیت است که از نظر گاندی هندیها از سیاهپوستان آفریقایی متمدن تر و بالاتر بودند و مخلوط کردن هندیها با کسانی که از آنها پایینتر بودند جایز نبود.
مجسمه گاندیِ «نژادپرست» از دانشگاه غنا پایین کشیده شد!
در سال ۲۰۱۸ میلادی، مجسمه رهبر جنبش استقلالطلبی هند از دانشگاه غنا بهدنبال شکایتهایی مبنی بر اینکه مهاتما گاندی علیه سیاهان آفریقایی سخنان نژادپرستانه داشته است، برداشته شد. این مجسمه که در دانشگاه آکرا پایتخت غنا قرار داشت، در اواسط شب پس از اعتراض دانشجویان و اعضای هیات علمی دانشگاه پایین کشیده شد. پراناب موکرجی رئیس جمهور سابق هند، دو سال قبل از پایین کشیدهشدن مجسمه، از آن بهعنوان نمادی از روابط بین دو ملت رونمایی کرده بود.
اما اساتید دانشگاه از آن زمان، درخواستی را برای حذف آن ارائه کرده بودند. در این مدت قولهایی برای برداشتن این مجسمه داده شد اما در نهایت بعد از دو سال اعتراض در سال ۲۰۱۸ این درخواست عملی شد.
در کارزاری که علیه نصب این مجسمه در دانشگاه غنا برپا شد، استادان دانشگاه علاوه بر سخنان «نژادپرستانه» گاندی، خواستار آن شدند که بهجای شخصتهای تاریخی خارجی، مجسمه شخصیتهای آفریقایی در مکانهای عمومی نصب شود.
در این زمینه مدیر بخش زبان، ادبیات و تئاتر موسسه مطالعات آفریقا به خبرگزاری فرانسه گفت: «اگر نشان دهیم که به خودمان احترام نمیگذاریم، قهرمانان خود را نادیده میگیریم و کسانی را که برای ما احترام قائل نیستند، ستایش میکنیم پس مشکلی وجود دارد.»
مقامهای دانشگاه حاضر به اظهار نظر در این مورد نشدند. یک مقام وزرات امور خارجه غنا هم اعلام کرد که این موضوع یک «تصمیم داخلی» در دانشگاه است.
در کشورهای دیگر آفریقایی هم موارد مشابه دیده شده است به طوریکه در مالاوی کنشگران در تلاش بودهاند تا از نصب مجسمه گاندی در پایتخت این کشور جلوگیری کنند. در سال ۲۰۱۵ هم یک بنا در بزرگداشت مهاتما گاندی در آفریقای جنوبی تخریب شد.
سال ۲۰۱۹ و دانشجویان دانشگاه منچستر در کمپین عمومی ضد گاندی:
در سال ۲۰۱۹ (مهرماه ۱۳۹۸) نیز دانشجویان دانشگاه منچستر در انگلیس یک کمپین عمومی ضد مهاتما گاندی، رهبر استقلالطلب هندوستان به راه انداخته و او را نژادپرست خواندند. به گزارش اسپونتیک این اعتراض از سوی دانشجویان دانشگاه منچستر به تصمیم شهرداری این شهر در ساخت مجسمه برنزی مهاتما گاندی در مقابل کلیسای منچستر به راه افتاد و دانشجویان یک کمپین به نام (نباید مجسمه گاندی را نصب کنید) به راه انداختند.
اتحادیه دانشجویان این دانشگاه در نامهای سرگشاده به شورای شهر منچستر از مقامهای شورای مذکور خواستند تا تصمیم خود را مورد بازنگری قرار دهند. دانشجویان در نامه خود مدعی شدهاند، گاندی به آفریقاییها به چشم وحشیها، بومیان بی ایمان، بدون تمدن، کثیف و همچون حیوانات مینگریست که اینها نیمی از صحبتهای زننده او است که منتشر نمیشوند.
در ادامه این نامه همچنین آمده، دولت نارندرا مودی، نخست وزیر هندوستان در حال لاپوشانی نقضهای حقوق بشر در کشورش به نام گاندی است و تلاش میکند تا مجسمههای او را برای نشان دادن وجهه ضد امپریالیستی هندوستان برپا کند.
اتحادیه دانشجویان منچستر در ادامه نامه خود به شورای این شهر نوشته است: ما میخواهیم که شورای شهر منچستر از تصمیم خود برگردد به ویژه اینکه شهر منچستر تاریخچه مقابله با نژادپرستی دارد و با اجتماعات و مردم کشمیری و سیاهپوست در این شهر همبستگی دارد.
بسیاری از هندی ها از نظر رنگ پوست از آفریقاییان روشن تر نیستند.
بلکه گاهی تیره تر هم هستند
اما آفریقائیان موی سر وزوزی دارند و هندی ها موهای بلند دارند
صحبت های گاندی مربوط به سال 1895 میلادی یا کمی بعدتر می باشد و ظاهرا صرفا مربوط به نحوه زندگی بومیان و رسوم آنها می باشد نه رنگ پوست آنها
این در حالی است که در خود آفریقای جنوبی و ایالات متحده تا سال 1960 قوانین تبعیض آمیز فراوانی وجود داشته آن هم در مورد شهروندان عادی سیاه پوست نه بومیان آفریقا که شهرنشین هم نبوده اند
به نظر می رسد تخریب مجسمه این فرد اقدامی پوپولیستی و نوعی هوچی گری در راستای تحریک ملی گرایی در کشورهای مربوطه می باشد
نتیجتا می توان فردی را تحسین نمود و از عقاید و آرای او که در گذر زمان مفهوم خود را حفظ کرده اند استفاده کرد اما قطعا هیچ فردی در تاریخ منزه و بی عیب نبوده و نیست و مجسمه و قهرمان سازی بیشتر منجر به تحمیق افراد جامعه می شود تا افزایش سطح آگاهی.