تهران شهری دودآلود است که مدتهاست ریههای آن در چنگال آلایندهها اسیر شده و هیچگاه راه حلی پایدار نیز برای خروج از این وضعیت ارائه نشده و تعداد روزهای هوای پاک در این شهر در طول سال بسیار اندک است.
آب و هوای ناسالم تهران همیشه موضوع مهمی برای بحث مردم و مسئولین و جلسات و راهکارهای موقت بوده است؛ اما این موضوع در سال 1398 بحرانیتر از سالهای قبل، خودنمایی میکند.
تهران به عنوان پایتخت، مرکز امور مهم سیاسی، اداری، اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی است. جمعیت بسیار زیادی هر روزه از شهرهای مجاور آن بخاطر شغل یا تحصیل، بطور مداوم در آن تردد داشته و طبق آمار کارشناسان، اختلاف جمعیت روز و شب تهران تفاوتی چند میلیونی دارد. با این حال همین تردد و حمل و نقل به واسطه تعداد فراوان وسایل حمل و نقل، از جمله عوامل آلودگی هوای تهران است.
سیستم ناکارآمد حمل و نقل عمومی که باعث ترجیح شهروندان به استفاده از وسیله نقلیه شخصی شده، فرسوده بودن درصد بالایی از وسایل حمل و نقل عمومی، وجود کارخانههای صنعتی بزرگ با حجم آلایندگی بسیار بالای محیط زیست در نزدیکی و یا حتی داخل تهران، کمبود خطوط ریلی مترو و عدم پوشش بسیاری از مناطق توسط سیستم ریلی شهری، همگی در ایجاد این فاجعه نقش مهمی را ایفا میکنند.
کلانشهرهای دیگر کشور از جمله اصفهان، اهواز، مشهد، شیراز و... نیز از این قاعده مستثنی نبوده و شاید برخی از آنها شرایطی نسبتا بهتر از تهران را در این زمینه تجربه کنند.
شاخص آلودگی
شاخص آلودگی، معیاری برای اندازه گیری میزان سلامت یا اندازه ناسالم بودن هوا بر مبنای ذرات معلق در هوا، اوزون، دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن و دی اکسید نیتروژن است. چندین حالت برای این سنجش درنظر گرفته شده است: هوای پاک، هوای سالم، هوای ناسالم برای گروههای حساس، هوای ناسالم، هوای بسیار ناسالم و هوای خطرناک.
شاخص کیفیت هوا (aqi) عبارتند از:
پیامدهای طیفهای شاخص کیفیت هوا به شرح ذیل هستند:
- هوای پاک: کیفیت هوا خوب بوده و پیامد غیر بهداشتی ندارد.
- هوای سالم؛ کیفیت هوا قابل قبول بوده اما وجود برخی از مواد آلاینده ممکن است برای افراد دارای آلرژی غیرمعمول به آلودگی هوا دارند، مشکلاتی بوجود میآورد.
- هوای ناسالم برای گروههای حساس: گروههای حساس شامل افراد مبتلا به بیماری-های ریوی، قلبی، کودکان و سالمندان میشود.
- هوای ناسالم: همه افراد اعم از بیمار و سالم چنانچه طولانی مدت در معرض این کیفیت هوایی قرار گیرند، دچار علائم تنفسی، سردرد، سوزش چشم و سینه و سرفه میشوند.
- بسیار ناسالم: در این حالت وضعیت بهداشتی، اضطراری است؛ سلامت اکثر شهروندان به خطر میافتد.
- خطرناک: وضعیت اضطراری اعلام شده و امکان تخلیه شهر بسیار فراوان است.
شاخص آلودگی در اطلاعیه آلودگی هوای تهران
در روزهای اخیر آلودگی هوای تهران، رکورد روزهای مشابه خود در سالهای گذشته را شکسته است؛ با فرا رسیدن زمستان و سرد شدن هوا، بر میزان آلودگی و ثبات آن افزوده میشود. ایستگاههای ثبت شاخص آلودگی، در دو هفته اخیر در نمودارهای خود اعدادی بین 140 تا 180 و گاهی بیشتر را ثبت کردهاند. برخی از مسئولین ذکر کردهاند که چنانچه این روند ادامه یابد، حضور شهروندان در بیرون از منزل باید به حداقل برسد، حتی شهروندانی که از لحاظ جسمی در وضعیت نرمال قرار دارند. سازمان هواشناسی نیز با پیش بینی ورود جبهه جدید هوای سرد طی چند روز آینده، به نگرانیها بابت پایداری میزان آلودگی، دامن زده است.
هم اکنون عامل اصلی آلودگی هوای تهران در این روزها به دلیل میزان غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون معرفی شده است.
مناطق آلودهتر تهران
مرکز کنترل کیفیت هوای تهران، آماری از شاخص آلودگی هوا بر اساس مناطق مختلف تهران به تفکیک را ارائه کرده است؛ طبق گزارش اعلام شده، شادآباد، پیروزی، شهرری آلودهترین محلات تهران بوده و همچنین مناطق 21 و 11 دارای شاخص آلودگی بسیار بالا هستند.
کیفیت هوا در اقدسیه، دانشگاه شهید بهشتی، پونک، پاسداران، موسسه ژئوفیزیک، گلبرگ، مسعودیه، پارک سلامت و شهرک چشمه سالم اعلام شده است؛ این محلات در مناطق 1، 3، 6، 8، 14، 15، 17 و 22 قرار دارند.
به همین دلیل پایههای مختلف تحصیلی، موسسات آموزش عالی و در برخی موارد بعضی از ادارات و شرکتها طی روزهای اخیر به طور مکرر تعطیل شدند. اگر میخواهید اقدام به خرید، رهن و اجاره خانه و آپارتمان در این نقاط از شهر تهران کنید حتما این نکته را در نظر داشته باشید.
توصیههای مهم
اگرچه عوامل عمدهای در افزایش و ثبات آلودگی هوا موثرند، اما شهروندان نیز به نوبه خود در بهبود شرایط نقش بسزایی را ایفا میکنند؛ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، استفاده کمتر از ماشین شخصی، استفاده همزمان چند نفر از یک ماشین شخصی و همچنین استفاده از دوچرخه در مسافتهای نزدیک نقش مهمی را در کاهش آلودگی هوا خواهد داشت.