مشاهدات پروفسور سایمون بل، از طراحی شهری تهران

به گزارش «تابناک باتو» ـ پروفسور سایمون بل، پژوهشگر حوزه شهری و استاد دانشگاه ادینبورگ انگلستان، تور یک‌روزه‌ای در تهران داشت و تهران را دید.

متن زیر گزارش مشاهدات یک روزه اوست که می خوانید.

فضا‌هایی را دیدم که معلوم نبود برای فرودگاه است، یا تهران!

در اتحادیه اروپا قانونی تصویب شده است به نام "کمربند سبز". این کمربند برای شهر دو فایده بزرگ دارد؛ یکی اینکه محدوده و مرز شهر را مشخص می‌کند و اجازه بزرگ شدن بیش از حد را نمی‌دهد و دوم اینکه با ایجاد نوار سبز، کمک بزرگی به محیط زیست شهری می‌کند و الزاما باید شهر به سمت درون رشد کند، این یک قانون کلی برای قاره اروپاست. اما وقتی من از فرودگاه امام به سمت شهر تهران حرکت کردم، فضا‌هایی را دیدم که معلوم نبود برای فرودگاه است، یا تهران! و اصلا مربوط به کدام شهر است؟! و کاملا مشخص بود که محیط اصلا تحت کنترل نیست و مدیر ندارد و بزرگ‌ترین عیب این بود که اصلا معلوم نبود که شهر کجا تمام می‌شود و اصلا مرزی وجود ندارد.

هفده مدل کفپوش متفاوت در یک خیابان!

وحدت، یک اصل مهم در طراحی شهری است، ولی اصلا در شهر تهران چنین چیزی مشاهده نمی‌شود. من در یکی از خیابان‌های اصلی شهر (انقلاب - آزادی)، تعداد کفپوش‌ها را شمردم و به عدد ۱۷ رسیدم، همین جا دیگر از ادامه شمارش خسته شدم و دیگر ادامه ندادم. شما با اینکار هزینه نگهداری را بالا می‌برید و در هنگام تعویض، گاهی اوقات خسته می‌شوید و سریع پیاده رو را آسفالت می‌کنید. در مرکز شهر ادینبورگ فقط یک مدل کفپوش برای تمامی پیاده رو‌ها استفاده شده است. نکته دیگر اینکه، سنگفرش‌های پیاده رو‌ها باید در مقابل بارش برف و باران طوری عمل کند که آب، یا جذب شود و یا به سمت پوشش گیاهی هدایت شود. اما متاسفانه من این تکنولوژی را در شهر تهران ندیدم و سیستم موجود در مواقع بارانی موجب آب گرفتگی معابر و خیابان‌ها می‌شود.

شما فقط در خیابان راه می‌روید؟!

متاسفم که این را می‌گویم، ولی دلم برای سالمندانتان سوخت.
نکته دیگر اینکه شما مبلمان شهری دارید، ولی مبلمان شهری که اصولی باشد و به افراد سرویس بدهد اصلا در شهر تهران وجود ندارد. من حدود سه ساعت در شهر تهران پیاده روی کردم، اما اصلا مبلمان شهری برای نشستن پیدا نکردم، افراد سالمند در این قضیه اصولا حذف می‌شوند، چون فضایی برای استفاده آن‌ها با توجه به ویژگی‌هایی که این قشر از جامعه دارد اصلا وجود ندارد.

تهران، شهر ماشین سوار‌ها

اولین چیزی که در تهران برای من جلب توجه کرد این بود که بیشترین چیزی که در خیابان دیده می‌شود، ماشین است، ناخودآگاه وقتی ماشین هست، آلودگی صوتی هم هست و در کنارش آلودگی هوا نیز وجود دارد. این‌ها علاوه بر زشت کردن تصویر شهر، تأثیرات بسیار بدی در روحیات شهروندان دارد.

درست است که همه شهر‌ها باید خیابان‌های اصلی داشته باشد و ماشین‌ها در آن تردد کنند، اما این دلیل نمی‌شود که تمام خیابان‌های ما بشود ماشین رو، باید یک سری از خیابان‌ها به عابر پیاده سرویس بدهد و این می‌تواند به صورت یک پیاده رو تمام عیار باشد و یا یک خیابانی که فقط حمل و نقل عمومی در آن انجام شود؛ و این موضوع اصلا در شهر تهران وجود ندارد. در کل شهر تهران، تنها مکانی که در آن تا حدودی به افراد پیاده توجه شده است خیابان پانزده خرداد است.

معلولین در تهران باید در پرش از روی موانع تخصص پیدا کنند

من ساکن شهر ادینبورگ هستم، در این شهر دسترسی به فضای باز برای تمامی افراد از جمله سالمندان و معلولان کاملا امکان پذیر است و جزئیات به دقت بررسی شده است. موتورسوار‌ها و رانندگان اتومبیل‌ها به هیچ وجه وارد پیاده رو نمی‌شوند و تمامی پیاده رو‌ها دارای یک رمپ مخصوص جهت عبور معلولان است، ولی من در کمال تعجب دیدم که در شهر تهران در ابتدای بسیاری از پیاده رو‌ها موانعی کار گذاشته شده تا موتورسوار‌ها و ماشین‌ها امکان ورود نداشته باشند. هر چقدر فکر کردم که معلولان چطور از این موانع عبور می‌کنند به نتیجه نرسیدم. همچنین در پیاده رو‌ها سنگفرش‌هایی تعبیه شده است برای هدایت نابینایان، ولی به هیچ وجه اصول اجرایی بین المللی در آن به کار نرفته است.

روشنایی، فقط برای تصادف نکردن ماشین‌ها

یکی از موارد زیبایی شناسی در حوزه شهری، روشنایی است. اما در شهر تهران، روشنایی فقط برای این است که ماشین‌ها با هم تصادف نکنند. همه روشنایی برای خیابان هاست و هیچ روشنایی برای پیاده رو‌ها و درختان موجود در پیاده رو‌ها و عناصر طبیعی وجود ندارد. این موضوع بسیار خطرناک است.
اماکن تاریخی تهران، فریز شده و متروک است.