«تابناک باتو» ـ دندانپزشک است. در صفحه اینستاگرامش عکس هایی با چند بازیگر سینما و تلویزیون، خواننده موسیقی پاپ و برخی سلبریتی های دیگر منتشر کرده است. وقتی میک آپ و استایل پوشش ایشان در عکس ها را نگاه می کنم کمتر می توانم بپذیرم که مکان عکسبرداری کلینیک دندانپزشکی باشد. با خودم می گویم احتمالا یا در همان کلینیک، آتلیه ای برای عکاسی وجود دارد و یا، در یک عکاسی، آتلیه ای ویژه با دیزاین کلینیک دندانپزشکی ساخته شده است. وجه برجسته این عکس ها نه شغل و حرفه، بلکه نمادهای سلبریتی است. ایشان عکس های دیگری هم در صفحه شان دارند که بی شک مانند مدل های مشهور مجله فرانسویِ وگ در برخی از سال های دور است.
برایم به عنوان یک جامعه شناسِ علاقه مند به مطالعه سلبریتی جالب است که حتی در اینستاگرام به صفحه ای برمی خورم که «صفحه هواداران خانم دکتر...» نام دارد. بررسی برخی از کامنت ها در این صفحه نشان می دهد که هواداران نه درباره شغل و حرفه بلکه عمدتا درباره لباس و میک آپ ایشان نظر می دهند. صفحه هواداران معمولا برای سلبریتی های سینما، ورزش یا موسیقی تجاری ایجاد می شود و این شاید نوعی نوآوری است که یک دندانپزشک صفحه هواداران دارد. باز در همان صفحه هم عکس هایی وجود دارد که بیننده را به این نتیجه می رساند که ایشان رغبت بسیار زیادی دارند تا اگر نه یک سلبریتی کامل، که حداقل یک «دندانبریتی» (مخفّف دندانپزشک ـ سلبریتی) باشند.
در شبکه های اجتماعی فارسی زبان مشابه این چنین افرادی به شدت در حال رشدند: «استاد ـ سلبریتی» یا پدیده ای که برخی از محققان آن را ستاره های دانشگاهی(1) می نامند، «روان شناس ـ سلبریتی»، «مدّاح ـ سلبریتی»، «پزشک ـ سلبریتی»، «کودک ـ سلبریتی»و ... .
مورد روان شناس ـ سلبریتی که من آنان را پدیده «روانریتی» می نامم هم فرق چندانی با مثالی که در ابتدای این نوشته آوردم ندارد. روانریتی هم از طریق اینستاگرام مدام فیلم های یک دقیقه ای منتشر می کند. وقتی استایل لباس و میک آپ روانریتی و حتی طراحی داخلی مکانِ عکس و فیلم را بررسی می کنیم، نمی دانیم که آیا در این تصاویر َفشن؛ ِتم مرکزی به شمار می رود یا شب ادراری کودک که ایشان درباره آن در حال صحبت اند. وجود عکس های پرتره، عکسی در حال اسکی، میز غذا در یک رستوران مدیترانه ای و جمله هایی در زیر عکس ها که هیچ ارتباطی به موضوع عکس ندارند از جمله تصاویری است که باز این پرسش را در بیننده به وجود می آورد که آیا در حال تماشای صفحه یک سلبریتی است یا یک روان شناس متخصص؟
شاید با دو واژه بتوانم این نوشته کوتاه را به پایان برسانم. واژه نخست تکثیر (2) و واژه دوم تنوع سازی(3) است. تکثیر به معنای آن است که اشتیاق و به بیان برخی محققان، ولعِ سلبریتی شدن به سرعت در حال تکثیر و گسترش است، و تنوع سازی به معنای آن است که این پدیده از عرصه سینما، تلویزیون و موسیقیِ تجاری فراتر رفته و در حال رسوخ به همه عرصه ها شامل مشاغل حرفه ای و تخصصی، محیط های علمی، اقتصادی، و اجتماعی و اخیرا دینی است. در واقع هم شاهد تکثیر این پدیده و هم متنوع شدن آن در عرصه های مختلف هستیم. واژه نخست بر گسترش و ازدیاد و واژه دوم بر حضور آن در بخش های مختلف جامعه اشاره دارد.
با توجه به آنچه در جامعه ایرانی در حال وقوع است اولویت یافتن نما و نمایش بر عمل و عملکرد و به تعبیر برخی از محققان بدبین عرصه شبکه های اجتماعی «سطحی شدن» از جمله موضوعاتی است که می توان بیشتر درباره آنها تأمل کرد. این روزها ولع سلبریتی شدن پدیده ای جدی است. آنقدر جدی که حتی مطب پزشکان را تبدیل به صحنه نمایش یا آتلیه عکاسی کرده است.
فردین علیخواه
پس به ما و شما چه.
ایرانیها هم که با اینکه خیلی فشار اقتصادی بهشون وارد اومده. شده از نونشون برنند از کارهای مربوط به زیبایی و ظاهر نمی رنند.
متاسفانه سطحی نگری تو نسل جدید بیشتر شده.
به بچه های ما به زنان ما و در نتیجه به کل جامعه آسیب میزنه. طرف فکر میکنه خوب بودن یعنی استایلیش بودن، مطب خوب یعنی یه جایی شبیه آتلیه، آدم متخصص یعنی یه کسی که شبیه مدل ها باشه.
اونوقت ارزش ها جا به جا میشه. خوب بد میشه و بد خوب میشه.
داره کم کم بروزاتش تو جامعه دیده میشه . نه؟