اختصاصی «تابناک باتو» ـ خارجی‌ها هنوز به کوبا به عنوان یک معمّا نگاه می‌کنند. آمریکایی‌ها در طول تحریمی که بیش از نیم قرن به طول انجامید، تصویری غیر دقیق همراه با بزرگنمایی یا کوچک نمایی از جنبه‌های مختلف زندگی در کوبا ارائه دادند. در این دوران تبادلات تجاری کالا و مبادلات فرهنگی بین کوبا و ایالات متحده آمریکا محدود شد. با وجود هر آنچه تاکنون درباره کوبا گفته شده این کشور به چیز‌های زیادی شهرت دارد: ماشین‌های قدیمی، سیگار کوبایی، پیرمردانی که کلاه‌های سفید بر سر می‌گذارند و ... .
شاید برخی تا به حال درباره اهمیّت محصولات لبنی و بستنی به طور ویژه در کوبا نشنیده باشند؛ جایگاه بستنی در میان مردم کوبا جایگاه سیگار‌های کوبایی «کوهیبا» را دارد و به نظر می‌رسد دولت کوبا علاقه شدیدی به محصولات لبنی دارد.
بنا به نتایج پژوهش و بررسی شرایط تولید و فروش بستنی در طول سالیان متمادی در کوبا، صاحبنظران به این نتیجه رسیده اند که تغییرات سیاسی و اجتماعی که دولت کوبا در قرن بیستم شاهد آن بوده از انقلاب تا تحوّل مدرن و حرکت به سوی بازار آزادتر، روی شرایط «بستنی» در کوبا اثر گذاشته است؛ داستان بستنی‌های کوبا داستان خود کوباست و ماجرا‌های آن به سرعت تغییر می‌کنند.
همه این ماجرا‌ها به «فیدل کاسترو» رهبر انقلاب کمونیستی بازمی‌گردد که در سال ۱۹۵۹ میلادی قدرت را در کوبا به دست گرفت و برای مدت زمانی طولانی در قدرت ماند.
مدت کوتاهی پس از به قدرت رسیدن کاسترو، روابط میان کوبا و ایالات متحده آمریکا رو به وخامت نهاد. در سال ۱۹۶۲ میلادی «کندی» رئیس جمهور وقت آمریکا ساعاتی پیش از امضا کردن قانون تحریم‌های کوبا، تعداد ۱۲۰۰ سیگار برگ برند کوبایی را خریداری کرد.
با وجود تنفر کاسترو از آمریکا، او نیز یک کامیون ویژه از محصولات تحریم شده «یانکی»ها را داشت و به محض اجرای تحریم ها، کاسترو از سفیر خود در کانادا خواست تا ۲۸ بسته بستنی «هاوارد جانسون»، بزرگترین رستوران‌های زنجیره‌ای آن زمان آمریکا را بخرد و برای او بفرستد.
فیدل کاسترو روزانه مقدار زیادی بستنی می‌خورد تا جایی که «گابریل گارسیا مارکز» رمان نویس کلمبیایی که یکی از دوستان نزدیک فیدل کاسترو بود، در مقاله‌ای ادعا کرد که یک بار فیدل کاسترو همراه با ناهار ۱۸ اسکوپ بستنی خورده است.
به دلیل تنش روابط میان کوبا و ایالات متحده، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا «سیا» از علاقه و اشتهای کاسترو به بستنی برای ترتیب دادن یک توطئه علیه او استفاده کرد. در سال ۱۹۶۳ میلادی سیا توانست با برخی از سازمان‌ها برای ترور کاسترو به توافق برسد. براساس این نقشه قرار بود تا یک عامل نفوذی در نقش کارمند هتل «هاوانا لیبره» در ظرف روزانه بستنی کاسترو دارو‌های حاوی ماده «بوتولینوم» بریزد، اما این نقشه با شکست مواجه شد، زیرا قرص‌ها بر اثر شرایط نامناسب نگهداری در هتل از بین رفته بودند.
وقتی کاسترو به قدرت رسید علاقه اش به بستنی را به سیاست عمومی تبدیل کرد، او پس از چشیدن و تجربه مزه‌های مختلف بستنی «هاوارد جانسون» اعلام کرد که یکی از اهداف دولت تازه تأسیسش تولید بستنی‌هایی است که بتوانند جای بستنی یانکی‌ها را از نظر کیفیّت بگیرند. با گذشت سال‌ها کاسترو آشکارا برای تولید محصولات لبنی سالم و با کیفیّت برای نمایش موفقیت دولتش تلاش کرد.
ماجرا‌های تاریخی زیادی وجود دارند که عشق و علاقه فیدل کاسترو در حمایت از صنعت لبنیات کوبا را نمایش می‌دهند. در سال ۱۹۶۴ میلادی کاسترو با دیپلمات فرانسوی به نام «آندره واینس» که به کوبا سفر کرده بود وارد چالش دیپلماتیک شد، زیرا آندره قبول نکرد تا به کیفیّت پنیر «کاممبرت» کوبایی‌ها در مقایسه با نوع فرانسوی اش اعتراف کند و فقط به گفتن جمله «بد نیست!» بسنده کرد.
قبل از انقلاب کوبا، بیشتر گاو‌ها در کوبا از نوع کم شیرده بودند. بعد از انقلاب، دولت کاسترو هزاران گاو هلشتاین را از کانادا خریداری کرد و شروع به توسعه برنامه‌های پرورشی و هیبریداسیون گونه جدید گاو کرد که توانستند پس از یک مبارزه طولانی در آب و هوای گرم و مرطوب کوبا زنده بمانند، آن‌ها در سال ۱۹۷۲ با هیبریداسیون نوع جدیدی از گاو به نام «Ubre Blanca» پرورش دادند.
گاو «white udder: گاو پستان سفید» یک نمونه ممتاز گاو از نوع «اوبرا بلانکا» بود. این گاو توانایی تولید مقادیر زیادی شیر را داشت و به همین دلیل مورد علاقه فیدل کاسترو بود. در سال ۱۹۸۲ میلادی، نام این گاو در کتاب رکورد‌های گینس به عنوان گاوی که بیشترین تولید در سال را دارد، ثبت شد. گاو مورد نظر هر روز ۱۱۰ لیتر شیر تولید می‌کرد.
در همین راستا، کاسترو اطمینان حاصل کرده بود که گاو «اوبر بلانکا» به خوبی مراقبت و رسیدگی می‌شود و اصطبل آن مجهز به سیستم تهویه است و در هنگام شیر دوشی برایش موسیقی پخش می‌شود. او حتی از افراد خارجی برای بازدید از اوبر بلانکا دعوت می‌کرد و همیشه درباره گاو‌ها و شرایط نگهداریشان صحبت می‌نمود.
این گاو گینسی آنقدر معروف شده بود که مرگ آن در کوبا جنبه ملّی پیدا کرد و روزنامه دولتی کوبا یک صفحه کامل را به مرگ آن اختصاص داد، سرودن شعر و ساخت مجسمه مرمرین برای ماندگار نمودن این گاو از جمله اتفاقات جالب توجه پس از مرگ او به شمار می‌رود. در سال ۲۰۰۲ میلادی، دانشمندان کوبایی از طریق نمونه‌های ژنتیکی گرفته شده از گاو در زمان زنده بودنش اقدام به شبیه سازی آن کردند.
با وجود این، گاو‌های دو رگه کوبایی «هلشتاین» نمی‌توانستند به اندازه «اوبرا بلانکا»ی معروف شیر تولید کنند بنابراین در سال ۱۹۸۷ میلادی، کاسترو گروهی از دانشمندان را مأمور کرد برای حمایت از تولیدات لبنیات کوبایی نوع جدیدی از گاو‌ها را پرورش دهند. این بار آن‌ها روی گروه‌های جدیدی از گاو‌های کوچک در حجم و اندازه یک «سگ» تمرکز کردند. دانشمندانی که روی این طرح کار می‌کردند به مجله «وال استریت» گفتند که طرح گاو‌های کوچک از آن جهت مطرح شده که کوبایی‌ها بتوانند به راحتی در مزارع آن‌ها را پرورش دهند، و این گاو‌ها می‌توانند از علف‌های زیر چراغ «فلور سنت» و در اصطبل‌های خانگی به آسانی تغذیه کنند، متأسفانه این طرح محقّق نشد و شکست خورد.
کوبای کمونیستی در صنعت لبنیات به اقتصاد عمومی و واردات کمکی هم پیمانان استراتژیک و ایدئولوژیک خود تکیه داشت، وقتی کمونیست در اروپا رو به قهقرا رفت، امداد‌های خارجی به کوبا هم رو به قطع شدن رفت. برای مثال آلمان شرقی منبع اصلی واردات شیر و اتحاد جماهیر شوروی منبع واردات کَره به شمار می‌رفت. در سال ۱۹۹۱ میلادی، به ویژه پس از ادغام آلمان شرقی و غربی و شوروری در شُرف سقوط، کوبا باید بین شیر و کره یکی را انتخاب می‌کرد و از آنجا که تقاضا برای بستنی در کوبا بسیار زیاد بود، مسئولان کوبایی شیر را بر کره ترجیح دادند.
در اویل دوره کمونیسم بستنی فروشی‌های زنجیره‌ای «هاوانا کوپلیا» راه اندازی شدند، کاسترو مسئولیت تحمیل ننگ به بستنی یانکی‌ها را بر دوش همقطار انقلابی و منشی شخصی خود «سلیا سانچز» گذاشت و او نیز در امری که به او محوّل شده بود موفق عمل کرد.
در سال ۱۹۶۶ میلادی، یک بستنی فروشی با معماری شگفت انگیز به نام «کوپلیا» Coppelia توسط معمار معاصر «ماریو ژیرونا» طراحی و افتتاح شد، این بستنی فروشی سالنی با گنجایش ۱۰۰۰ نفر داشت و در یکی از لوکس‌ترین مناطق هاوانا قرار داشت، بستنی فروشی کوپلیا به نمادی از همه شکست‌ها و موفقیت‌های صنعت لبنیات کوبا تبدیل شد. روزانه پنجاه مزه مختلف بستنی برای هزاران کارگر عرضه می‌شد. شعبه‌های دیگر کوپلیا در شهر‌های مختلف کوبا افتتاح شدند. با این حال سقوط اتحاد جماهیر شوروی، کوبا را در سخت‌ترین مراحل تاریخش فرو برد تا جایی که مجبور شده بودند برای تهیه بستنی به جای شیر از آب استفاده کنند.
هنوز کوبایی‌ها عشق به بستنی را حفظ کرده اند و کوپلیا و شعبه‌های آن هنوز شاهد مردمی است که ساعت‌های طولانی در صف می‌ایستند. «انسالادا: Ensalada» یکی از محبوب‌ترین بستنی‌های مردم کوبا با پنج قاشق بستنی است. بنا به گزارش مجله «ساوور» مشتریان اغلب سه ظرف از بستنی انسالادا را سفارش می‌دهند که روی هم رفته عدد شگفت انگیز ۱۵ اسکوپ بستنی را نشان می‌دهد.
کوپلیا فقط بستنی فروشی نیست بلکه مرکز فرهنگی و اجتماعی کوبا است؛ یک مکان برای تماشای فیلم‌های معروف در کوبا. پس از گذشت مدت زمان طولانی از سقوط اتحاد شوروی کوبا با دولت کمونیست جدید دیگری «ونزوئلا» هم پیمان شد و در سال ۲۰۱۲ میلادی «هوگو چاوز» اعلام کرد که قصد دارد شعبه‌های «کوپلیا» را در ونزوئلا افتتاح کند.
در سال ۲۰۱۰ میلادی رکود اقتصادی روی مزه بستنی‌های کوپلیا اثر منفی گذاشت. بنا به گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۳ میلادی، هر قاشق بستنی کوپلیا از درون خالی بود و کوپلیا مجبور شده بود تا بستنی‌های توخالی به مردم عرضه کند. بحران اقتصادی منجر به ناتوانی خرید خوراک و علوفه برای گاو‌ها شده و روی کیفیت شیر‌ها اثر گذاشته بود، به طوریکه گاو‌های محلی شیر‌های کم چرب و رقیق تولید می‌کردند.
در طول سال‌های اخیر، در دوران کاسترو و دوران روی کار آمدن برادرش رائول و پس از آن، دولت کوبا تمایلاتی برای تغییر موضع در قبال سرمایه داری و طرح‌های بیگانه در پیش گرفت، به طوریکه به شرکت‌های بزرگ اجازه دادند تا داخل اراضی کوبا شعبه افتتاح کنند؛ از جمله شرکت سوئیسی نستله. برند نستله در میان کوبایی‌ها به ویژه نسل جدید این کشور از محبوبیت زیادی برخوردار است. به نظر می‌رسد این شرکت‌ها قصد دارند تا با برنامه ریزی‌های دقیق تر، کارگاه‌های تولید قهوه، فست فود و متعلقات آشپزخانه‌ها را در این کشور راه اندازی کنند.
با وجود اینکه ترامپ رئیس جمهور آمریکا هر گونه اقدامات دیپلماتیکی را که اوباما درصدد برقراری آن بود نادیده می‌گیرد، سرمایه داران آمریکایی همچنان مترصد فرصتی هستند تا در کوبا سرمایه گذاری کنند. آینده بستنی در کوبا نامعلوم و غیرقابل پیش بینی است، اما فقط یک چیز است که می‌توان با اطمینان درباره اش سخن گفت: کوبایی‌ها باز هم چندین تُن بستنی خواهند خورد.
بیچاره مردم کوبا
خدایا ما به حال و روز اونا دچار نشیم