کم خونی خفیف، خطرناک یا بی خطر

کاهش میزان گلبول های قرمز خون در بدن باعث بروز کم خونی می شود. گلبول های قرمز خون که در مغز استخوان تولید می شوند، حاوی مولکول های هموگلوبین هستند که اکسیژن را به تمام قسمت های بدن منتقل می کنند. کاهش گلبول های قرمز خون باعث کاهش هموگلوبین و اکسیژن و در نتیجه، کم خونی می شود. کم خونی می تواند، خفیف، متوسط و یا شدید باشد.

در حالت طبیعی، با توجه به جنسیت فرد، سطح هموگلوبین خون ۱۱٫۵ تا ۱۷٫۵ میلی گرم در دسی لیتر است. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، اگر سطح هموگلوبین یک مرد بالغ پایین تر از ۱۳ میلی گرم در دسی لیتر و سطح هموگلوبین یک زن بالغ پایین تر از ۱۲ میلی گرم در دسی لیتر باشد، آن فرد کم خونی دارد.

کمبود سطح آهن باعث کم خونی ناشی از فقر آهن می شود که شایع ترین نوع کم خونی است. بدن برای تولید هموگلوبین، به آهن نیاز دارد. در آمریکا، ۲۰ درصد زنان، ۵۰ درصد زنان باردار و ۳ درصد مردان فقر آهن دارند.
پایین بودن سطح ویتامین B12، کم خونی ناشی از فقر ویتامین را به وجود می آورد. بدن برای تولید گلبول های قرمز کافی، علاوه بر آهن، به ویتامین B12 هم نیاز دارد.
کمبود فولات باعث کم خونی ناشی از فقر فولات می شود. بدن برای تولید گلبول های قرمز کافی، علاوه بر آهن و و%۸ ~oامین B12، به فولات هم نیاز دارد.
بیماری های مزمنی همچون سرطان، بیماری های کلیوی، ایدز، بیماری های خودایمنی، هپاتیت C و بیماری های التهابی و مزمن دیگر هم باعث ایجاد کم خونی می شوند. این بیماری ها بر توانایی بدن در تولید گلبول های قرمز تأثیر می گذارند.

زنانی که در سن باروری قرار دارند به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی، زنان باردار، نوزادان و کودکانی که میزان آهن موجود در برنامه ی غذایی آن ها کافی نیست و افراد مسن بیشتر در معرض کم خونی قرار دارند. افراد مبتلا به به بیماری های مزمنی همچون سرطان، بیماری های کلیوی، ایدز، بیماری های خودایمنی، هپاتیت C و بیماری های التهابی و مزمن دیگر هم در معرض کم خونی قرار دارند.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که افراد مبتلا به کم خونی خفیف، علائمی را تجربه نمی کنند و اگر علائمی هم داشته باشند، بسیار خفیف خواهد بود. به همین دلیل، ممکن است کم خونی تشخیص داده نشود و درمان نشود.
خستگی، سردرد، تپش قلب، تنگی نفس و حتی درد قفسه سینه و حمله ی قلبی (که بیشتر در بیماران قلبی رخ می دهد) از علائم کم خونی متوسط تا شدید هستند.
در کم خونی شدید، علائم در هنگام بی حرکت بودن ظاهر می شوند و شامل تنگی نفس، گیجی یا بی حالی می شوند. به گفته ی دکتر اشمرلینگ، کم خونی خفیف به ندرت باعث خستگی می شود؛ علائم کم خونی خفیف حتی بعد از برطرف شدن آن هم ادامه می یابند.
از طرف دیگر، مطالعات در زمینه ی سرطان نشان می دهند که افراد مبتلا به کم خونی خفیف، بر خلاف فرضیه های قبلی، علائم زیادی را تجربه می کنند. تحقیقات نشان می دهد که علائم و کیفیت زندگی افراد کم خون، با کاهش میزان هموگلوبین بدتر می شود.

یکی از باورهای غلط این است که مصرف آهن تنها راه درمان کم خونی است. این مسئله همیشه این طور نیست. درمان کم خونی به نوع، علت و شدت آن بستگی دارد. به عنوان نمونه، اگر کم خونی ناشی از کمبود آهن باشد، پزشک تلاش می کند تا سطح آهن غذایی بیمار را افزایش دهد و مکمل های آهن را برای بیمار تجویز می کند.
اگر کم خونی ناشی از نارسایی کلیه باشد، پزشک راه دیگری را برای درمان انتخاب می کند. بیماری های کلیوی بر توانایی بدن در تولید گلبول های قرمز تأثیر می گذارند.
آسیب به کلیه ها باعث کاهش میزان اریتروپوینتین (یک فاکتور رشد گلیکوپروتئینی است که به تولید تعداد بیشتری از گلبول ‌های قرمز خون کمک می ‌کند) می شود و در نتیجه، میزان گلبول های قرمز خون کاهش می یابند. در این مورد و در صورت نیاز،  پزشک اریتروپوینتین را تجویز می کند تا تولید گلبول های قرمز بالا رود.

تشخیص زودهنگام کم خونی به تشخیص زودهنگام علائم بیماری های جدی تر کمک می کند. اگر هر یک از علائم کم خونی را داشتید، با پزشک خود مشورت کنید. اگر به یکی از بیماری هایی که باعث کم خونی می شوند، مبتلا هستید، سطح هموگلوبین خود را به طور منظم کنترل کنید. به عنوان نمونه، اگر بیماری کلیوی دارید، سطح هموگلوبین خود را حداقل سالی یک بار  کنترل کنید.

منبع:baghdaroo