چرا برخی پیرتر از سن‌شان به نظر می‌رسند؟

 به گزارش «تابناک باتو»؛ اگر گاهی احساس می‌کنید نسبت به عدد نوشته شده در شناسنامه‌تان پیرتر هستید، محققان دانشگاه "براون" دلیل این حس را دریافته‌اند.

یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه "براون"(Brown) آمریکا به تازگی متوجه شده‌اند که چرا برخی افراد احساس شادابی ندارند. آنها پس از آزمایش قطعات مختلف دی‌ان‌ای(DNA)، تفاوت‌های مربوط به سلامتی را که در جریان خون شناور هستند، کشف کردند.

محققان می‌گویند این روش یک روز برای سنجش سن بیولوژیکی شما استفاده خواهد شد که می‌تواند با سن شناسنامه‌ای شما مقایسه شود.

«نیکولا نرتی»؛ پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: سالمندان سالم، در میان همه صفات دیگر، نمایه وراژنتیک افراد جوان را حفظ کرده‌اند. چیزهای زیادی در پیری با هم کار می‌کنند، اما روشن نیست که علت یا اثر آنها چیست.

وی افزود: با آزمایش ما موسوم به "cfDNA"، ما امیدواریم درک این تغییرات وراژنتیکی(اپی‌ژنتیک-epigenetic) و معنی آنها را بدست آوریم. این تحقیق، میزان استرس سلولی درون بدن شما را تعیین می‌کند.

در این مطالعه، افراد مسن سطح بالاتری از گردش cfDNA را تجربه می‌کردند. محققان معتقدند یکی از دلایل این افزایش تعداد سلول‌های پیر این است که می‌تواند عوامل ترشحی فنوتیپ مرتبط با پیری را که منجر به التهاب می‌شوند، پنهان کند.

برای افراد جوان‌تر، نوکلئوزوم‌ها که یک واحد بسته‌بندی دی‌.ان‌.ای هستند و بخش‌هایی از دی‌.ان‌.ای هستند که در اطراف یک پروتئین پیچیده شده‌اند، از هم جدا شده‌اند. با این حال، در افراد مسن‌تر، عادی نبودند.

نرتی گفت: روش cfDNA تقریبا مانند یک پیغام در یک بطری است که شکل سلول را درون خود دارد و قبل از مرگ این پیغام عیان می‌شود. بسیاری از ماشین آلات سلولی در حفظ فاصله بین نوکلئوزوم‌ها دخالت دارند و این عناصر می‌توانند با پیر شدن شما از بین بروند. نوکلئوزوم‌ها از هم جدا یا متراکم نمی‌شوند. فاصله بین نوکلئوزوم‌ها تنها نشانگر خوانش تغییرات سلول‌ها است.

در حالی که این مطالعه تنها از داده‌های 12 نفر ایتالیایی استفاده کرد، اما یک قدم مهم برای درک تغییراتی است که مردم هنگام پیری تجربه می‌کنند.

وراژن‌شناسی

وراژن‌شناسی یا وراژنتیک(Epigenetics) مطالعه اختلافات سلولی و فیزیولوژیکی است که به‌ وسیله تغییر در توالی دی‌ان‌ای ایجاد نمی‌شود، اپی‌ژنتیک اصولا مطالعه عوامل خارجی یا محیطی است که باعث روشن یا خاموش شدن ژن‌ها می‌شود و بر روی چگونگی خوانده‌شدن ژن‌ها اثر می‌گذارد.

از این رو، تحقیقات اپی‌ژنتیک در جستجوی توصیف دگرگونی‌های دینامیک در پتانسیل رونویسی سلول است. اگرچه استفاده از لفظ اپی برای توصیف پروسه‌هایی که توارث پذیر نیستند، بحث‌برانگیز است، این دگرگونی‌ها ممکن است توارث پذیر بوده یا نباشند.

بر خلاف ژنتیک که بر پایه تغییرات در توالی دی‌.ان‌.ای(ژنوتیپ) است، تغییرات در بیان ژن یا فنوتیپ سلولی اپی‌ژنتیک دلایل دیگری دارد. به این دلیل از پیشوند اپی برگرفته از επί- یونانی به معنای بالا، فراتر یا اطراف استفاده گردیده است.

مثال‌هایی از مکانیسم‌هایی که این تغییرات را ایجاد می‌کنند، متیلاسیون دی‌.ان‌.ای و اصلاحات هیستونی است که هر کدام باعث تغییر در بیان شدن ژن می‌شوند، بی‌آنکه تغییری در توالی دی‌.ان‌.ای مسئول ایجاد کنند.

بیان ژن به‌وسیله فعالیت پروتئین‌های سرکوبگر که به مناطق خاموش‌کننده دی‌.ان‌.ای می‌چسبند، کنترل می‌شود. این تغییرات اپی‌ژنتیکی ممکن است در طول تقسیم سلول و در دوران زندگی سلول و همچنین شاید طی نسل‌های متمادی باقی بماند، گرچه تغییری در توالی دی‌.ان‌.ای مسئول دیده نمی‌شود. در عوض این فاکتورهای غیرژنتیکی باعث می‌شوند تا ژن‌های یک ارگانیسم رفتار یا بیان مختلفی نشان دهند.

فنوتیپ

رُخ‌نمود یا فنوتیپ یا رُخ‌مانه(Phenotype) مانند خصوصیات بیوشیمیایی یا فیزیولوژیکی، خصوصیات قابل مشاهده یا صفت یک جاندار است.

فنوتیپ از بیان ژن‌های یک ارگانیسم و همچنین تاثیر عوامل زیست‌محیطی و تعامل بین این دو نتیجه می‌شود. فنوتیپ یک ارگانیسم دستورالعمل‌های به ارث برده شده هستند که کد ژنتیکی را درون خود حمل می‌کنند. هیچ‌کدام از موجودات زنده با فنوتیپِ همانند، به یک شیوه عمل نمی‌کنند به این دلیل که ظاهر و رفتار با شرایط زیست‌محیطی و توسعه تغییر می‌کند.

به همین ترتیب، تمام موجودات زنده که به نظر یکسان می‌رسند، لزوما فنوتیپ‌های یکسانی ندارند. تمایز فنوتیپ توسط "ویلهلم جانسون" در سال ۱۹۱۱ پیشنهاد شد تا تفاوت بین وراثت موجود زنده و آنچه که وراثت تولید می‌کند، روشن شود.

این تفاوت مشابه چیزی است که توسط "اوت ویزمن" پیشنهاد شده بود، که بین قسمت قابل تواری نطفه(وراثت) و سلول‌های سوماتیک بدن تمایز قائل شده بود.

نوکلئوزوم

نوکلئوزوم واحد ساختمانی کروماتین است. دی‌.ان‌.ای در داخل هسته سلول در محل‌هایی حدود ۲ دور به دور هشت مولکول پروتئین هیستون می‌پیچد و ساختاری را به وجود می‌آورد که نوکلئوزوم نام دارد.

در مرکز هر نوکلئوزوم، ۴ جفت پروتئین هیستون وجود دارد که رشته‌های دی‌.ان‌.ای تقریبا ۲ دور در اطراف آن می‌گردند.

این مطالعه در مجله Aging Cell منتشر شده است.

ایسنا