شاید تا کنون با افرادی که افکار عجیب و نامتعارف و به شدت بدبینانه دارند، برخورد کرده باشید. افرادی که اختلال شخصیت پارانوئید دارند از پارانویا (سوء ظن شدید) رنج میبرند. این افراد به شدت به دیگران بی اعتماد هستند و حتی زمانی که هیچ دلیلی برای بدگمانی وجود نداشته باشد، به همه بدبین هستند. این اختلال معمولا در اوایل بزرگسالی بروز می کند و در مردان شایع تر از زنان است. اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) یکی از اعضای گروه اختلالات شخصیت خوشه A است.
علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
به گزارش «تابناک با تو»، افرادی که اختلال شخصیت پارانوئید دارند، همیشه حالت تدافعی به خود می گیرند و معتقدند دیگران دائما سعی می کنند با آنها بدرفتاری کنند، آنها را اذیت کنند یا تهدید نمایند. این باورهای معمولا بی اساس و نیز عادت عیب جویی و بدبینی میتواند در روابط نزدیک این افراد اخلال ایجاد کند. افرادی که دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند علائم زیر را دارند؛
ـ سوء ظن نسبت به تعهد، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران دارند و بر این باورند که دیگران میخواهند از آنها سوء استفاده کرده یا آنها را فریب دهند.
ـ تمایلی به اعتماد کردن به دیگران یا آشکار کردن اطلاعات شخصی خود ندارد چون میترسند این اطلاعات علیه آنها استفاده شود.
ـ دیگران را نمیبخشند و کینه و دلخوری ها را نگه می دارند.
ـ بسیار حساس و انتقاد ناپذیر هستند.
ـ در نگاه های اتفاقی و بی اهمیت یا حالات و رفتارهای بی منظور و ساده دیگران، معانی پنهان و بدی میبینند.
ـ رفتارهایی را حمله به شخصیت خود می پندارند که از نظر دیگران چنین نیست؛ معمولا با عصبانیت واکنش نشان داده و سریع تلافی می کنند.
ـ سوء ظن مکرر و بدون دلیل دارند که همسرشان بی وفایی می کند.
ـ معمولا در روابط عاطفی خود با دیگران سرد هستند و فاصله میگیرند و ممکن است کنترل کننده و حسود باشند.
ـ نمیتوانند نقش خود در مشکلات یا کشمکش ها را ببینند و معتقدند خودشان همیشه درست می گویند.
ـ به سختی آرامش پیدا می کنند.
ـ اهل خصومت، سرسختی و جر و بحث هستند.
چه عواملی موجب اختلال شخصیت پارانوئید می شود؟
علت دقیق اختلال شخصیت پارانوئید هنوز مشخص نیست اما احتمالا ترکیبی از فاکتورهای روانشناختی و زیست شناختی در آن دخیل هستند. این حقیقت که این اختلال در افرادی که خویشاوند نزدیک مبتلا به اسکیزوفرنی دارند، شایعتر است نشان می دهد ارتباط ژنتیکی بین این دو اختلال وجود دارد. تجربه های اوایل کودکی از جمله آسیب های فیزیکی یا احساسی نیز در این اختلال نقش دارند.
اختلال شخصیت پارانوئید چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر علائم فیزیکی وجود داشته باشد، پزشک با دریافت سابقه کامل پزشکی و روانپزشکی و در صورت لزوم، علائم فیزیکی شروع به ارزیابی فرد می کند. اگرچه هیچ آزمایش اختصاصی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد اما پزشک ممکن است از آزمایش های تشخیصی گوناگون استفاده کند تا احتمال بیماریهای فیزیکی که این علائم را ایجاد کرده اند، رد کند.
در صورتی که پزشک هیچ دلیل فیزیکی برای علائم پیدا نکند، فرد را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع می دهد چون این افراد تخصص ویژه ای برای تشخیص و درمان بیماریهای روانی دارند. روانشناس و روانپزشک با مصاحبه های طراحی شده و ابزارهای ارزیابی ویژه ای وجود اختلال شخصیت یا وضعیت های دیگر در فرد را ارزیابی می کند.
اختلال شخصیت پارانوئید چگونه درمان می شود؟
افرادی که اختلال شخصیت پارانوئید دارند اغلب خود به دنبال درمان نمی روند چون فکر نمی کنند خودشان مشکل دارند. روان درمانی (نوعی مشاوره درمانی) گزینه درمانی برای اختلال شخصیت پارانوئید است. احتمالا درمان بر افزایش مهارت های کلی غلبه بر مسائل و نیز بهبود تعاملات اجتماعی، برقراری رابطه و عزت نفس تمرکز دارد. چون اعتماد فاکتور مهمی در روان درمانی است، درمان این افراد کار چالش برانگیزی است چون این افراد اصلا به کسی اعتماد نمی کنند. در نتیجه بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت برنامه درمانی خود را دنبال نمی کنند.
معمولا دارو تمرکز اصلی درمان این اختلال نیست. داروهایی مانند داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی یا ضد روانپریشی ممکن است در صورت شدید بودن وضعیت فرد یا ابتلای همزمان او به مشکلات دیگر روانشناختی مانند افسردگی یا اضطراب تجویز شود.
اختلال شخصیت پارانوئید چه عوارض و پیچیدگی هایی میتواند ایجاد کند؟
شیوه فکری و رفتارهای همراه با این اختلال شخصیت، مانع حفظ روابط فردی و نیز تعاملات اجتماعی و کاری مناسب می شود. در بسیاری از موارد فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید در دعواهای حقوقی قرار می گیرد و شکایت می کند که فرد یا شرکتی می خواهد به طریقی او را اذیت کند یا برایش مشکل ایجاد کند.
دورنمای افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
دورنمای این افراد متفاوت است. این وضعیت یک اختلال مزمن است که در تمام طول زندگی همراه فرد وجود دارد. اگر چه برخی افراد می توانند نسبتا خوب با این وضعیت کنار بیایند و ازدواج کنند و شغل خود را حفظ کنند، اما اغلب زندگی افراد مبتلا به این اختلال شخصیت کاملا دچار مشکل می شود و چون این افراد در مقابل درمان مقاومت می کنند، اغلب درمان نیز نتیجه ای ندارد.
آیا می توان از این اختلال پیشگیری کرد؟
هرچند پیشگیری از اختلال شخصیت پارانوئید ممکن نیست اما درمان می تواند گاه به افرادی که مستعد این وضعیت هستند، شیوه های مقابله را یاد بدهد.
منبع: webmd
زینب رهامی
يكي بگه مرز بين "بد بيني" و "چشم پوشي از واقعيت‌ها" كجاست؟ گاهي براي اينكه انگ بدبيني بهت نزنن و نگن مريزي بايد از واقعيت‌ها چشم بپوشي!